Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wyraz bezokoliczny

Język: polski

Cytaty

[...] Wyrazy hortatus, napomɳáł, napoⴅináł są jimiesłowami, wyrazy zaś napoⴅinać, ermahnen są rzeczownikiem słównym, który nazywámy po staremu trybem bezokolicznym, prof. Małecki wyrazem bezokolicznym. Spółgłoskę m [...], jako téż formę słówną będę nazywámy słowem posiłkowym, prócz którego posługuje się także język nasz słowem mám, jako słowem posiłkowym.

Tryb bezokoliczny w gramatyce naszéj, jako z rodu swego rzeczownik słówny, który prof. Małecki nazywá wyrazem bezokolicznym, powinienby się włáściwie nazywać jimiesłowem bezokolicznym, albowiem w saméj rzeczy tak zwane łacińskie supina, których pogłos jest jimiesłowowy, tłumaczym na nasz język trybem bezokolicznym [...]; i na odwrót tryby bezokoliczne niektórych języków tłumaczym na nasz język jimiesłowem [...].

W tych formach słowa nie możemy odróżnić ani osoby, ani czasu, ani trybu: widzimy tylko pojęcia czynności; forma taka nie wyraża żadnéj okoliczności i nazywa się dla tego wyrazem bezokolicznym, albo krócej: bezokolicznikiem.

Na koniec pisać należy é we wszystkich tych razach, gdzieby dwuznaczność powstać mogła, a zatém: [...], pléć (wyraz bezokoliczny od pielę) — pleć (tryb rozkazujący od pleść).