podniebienność

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• SW/1900-1927
• Kr/1917
• Nitsch/1923

P 1. Spółgłoska wargowa twarda, cicha czyli niedźwięczna (mocna) wybuchowa a. doraźna (np. palić, płomień, kupno). W wyrazach przed samogłoskami, powstałemu z prasłowiańskich samogłosek średniojęzykowych, czyli podniebiennych i (i długie), ἴ (i krótkie), ĕ (e długie), e (e krótkie), ę (e nosowe), które w polskim a. pozostały podniebiennemi (i, e, é, ę) a. też przeszły później w nieśredniojęzykowe czyli niepodniebienne (a, o, ó, ą), brzmienie p zmieniło ś. na podniebienne, czyli miękkie p' (np. pić, pieśń, piana, chłopię, pięć). Tę podniebienność (miękkość) p' w środku wyrazu przed samogłoskami wyrażamy w piśmie literą i obok p. [...] W wyrazach przyswojonych z podwójnym p tylko jedno wymawiamy i piszemy. [...]

Podobnie przed spółgłoskami przedniojęzykowemi straciły swą miękkość (podniebienność) spółgłoski poprzedzające w wyrazach:

proporca — proporzec ; wzorca, starca, dworca, korca — wzorzec itd.

[...] nie mówiąc już o możliwej przed e y' podniebienności g'.

Przez ' nad literą znaczę silną podniebienność, np. polskiego ś [...].