Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

samogłoska głoska

Język: polski
Geneza: od łac. vocales
EJO 1999, 510 Definicja współczesna

Samogłoski. Głoski, dla których jedynym źródłem dźwięku są (quasi-)periodyczne drgania wiązadeł głosowych: wobec braku przeszkody w jamach nasady przy wymawianiu samogłosek ma miejsce względnie swobodny przepływ przez kanał głosowy wprawionego w drgania strumienia powietrza. Samogłoska jest więc zmodulowanym przez układ rezonatorów nasady tonem krtaniowym.

Cytaty

Przyrostki: ci, że, zchodząc się z samogłoskami w końcu słowa, tracą często swoję końcówkę; i, e, np. twojać matka mówiła, zamiast: twoja ci matka mówiła [...].

Co to są samogłoski? Są to głoski, które same, czyli bez pomocy innych głosek wydają głos, czyli brzmienie; głoski a, ą, e, é, ę, i, y, o, ó, u, są samogłoskami.

Samogłoski dzielą się na piérwotne i pochodnie […].

Samogłoski dzielą się na otwarte, jakiemi są: a, e, o, u, y, gdyż je otwartemi usty wymawiamy; nosowe jak: ą, i ę, które się jakby przez nos wymawiają, i ścieśnione.

Przytem wyrazy na -nier mają różne pochodzenie, a mianowicie jedne pochodzą od obcych, w których w rodzimym języku pisze się też -nier, a więc w nich obce i między spółgłoską a samogłoską winnoby się oddawać w polszczyźnie przez j np. francuskie ingenieur, pol. inżynjer.

Samogłoski powstają przy mniej lub więcej otwartej jamie ustnej, np. a, e, i.

Ośrodek zgłoski stanowi samogłoska, z samogłoską mogą się łączyć spółgłoski poprzedzając ja lub następując po niej.

Samogłoski są głoskami zgłoskotwórczymi.