Historical dictionary
of grammatical terms online

samogłoska głoska

Language: polski
Etymology: od łac. vocales
EJO 1999, 510 Contemporary definition

Samogłoski. Głoski, dla których jedynym źródłem dźwięku są (quasi-)periodyczne drgania wiązadeł głosowych: wobec braku przeszkody w jamach nasady przy wymawianiu samogłosek ma miejsce względnie swobodny przepływ przez kanał głosowy wprawionego w drgania strumienia powietrza. Samogłoska jest więc zmodulowanym przez układ rezonatorów nasady tonem krtaniowym.

Quotations

Samogłoski brzmią same jedne bez żadnych spółgłosek. Jest ich w polskim Języku 10, to iest: a ą e ę i j o ó u y.

O dobrej wymowie niektórych głosek. Co się tyczy samogłosek.

Przeszły [imiesłów] formuje się zawsze z trzeciej osoby l.p. czasu przeszłego, trybu oznajm. a to tym sposobem: Jeżeli po ł stoi samogłoska, w tedy zamienia się ł na wszy, np. znał, znawszy; mówił, mówiwszy; a jeżeli zaś przed ł stoi spółgłoska, wtedy ł się zostaje i dodaje się do niego szy, np. darł, darłszy; przyszedł, przyszedłszy.

Samogłoska, Vocalis.

Samogłoski tak nazwane, że ja same wymówić można, są brzmienia głosowe nieodbite, a zatém mogące mieć pewną trwałość, jakiemi są: a, ą, e, ę, i, y, o, u.

Samogłoski dzielą się na: grube: a, y, o, u. pośrednie: e. cienkie: i. nosowe: ę, ą.

Samogłoski albo są otwarte, albo ściśnione.

Samogłoski wyrażają się otwarciem ust przy pomocy płuc samych, żadném inném mowy narzędziem nieodbite, a zatém mogące mieć prawie dowolną trwałość.

Kr/1897, p. 15 Definition

Samogłoski są to właściwie tony, które powstają wówczas, jeżeli powietrze z płuc przechodzi przez tchawicę i krtań, a naprężone struny głosowe wydają dźwięczne drgania; od formy zaś, jaką jama ustna przybiera, zależy wymówienie tej lub owej samogłoski; np. a, e, i, o, u, y.

Samogłoska o sposobem wymawiania zbliża się do u; samogłoska zaś e zbliża się do i.

I. Samogłoski. a nie kreskujemy w żadnym wypadku. a w zakończeniach: w II przyp. rzecz. r. m.: imiona osób i zwierząt: ojca, lwa, pająka (lecz wołu).

Gdy jednak po samogłosce następuje dwie lub więcej spółgłosek, uwzględniać lepiej zasady etymologji: ak-tor... tros-ka, klat-ka.

Samogłoska. Samogłoski czyste i nosowe. Samogłoski przednie, środkowe i tylne, samogłoski wysokie, średnie i niskie, samogłoski szerokie i wąskie, samogłoski jasne i pochylone, samogłoski zgłoskotwórcze i niezgłoskotwórcze.