of grammatical terms online
słowo nijakie
Quotations
O Słowach czynnych i nijakich.
(Verba activa et neutra.)
Jakie czynności oznaczają słowa czynne i nijakie? i podług jakich form czasują się? [...].
B. Słowa nijakie oznaczają czynności takie, które my tylko wykonywać możemy, ale one nie mogę bydź względem nas wykonane, np. my możemy pisać, jechać, ale nie możemy bydź pisani, jechani, dla tego też słowa nijakie nie mają formy biernej czasowania, nie można powiedzieć, np. jestem jechany, i t. d.
Co do znaczenia słowa są: [...] 3) Nijakie, które wyrażają prosty stan rzeczy jakiéj, bez żadnego względu na drugą np. słońce świéci, rolnik stoi.
Czwarty przypadek stoi na pytanie kogo? co? […] 6) po niektórych słowach nijakich za czynne wziętych, np. przebiegł całą Polskę […].
Słowa oznaczające istnienie lub działanie nie wychodzące po za granice przedmiotu, nazywają się niejakie. To be or not to be, that is the question, Być lub nie być, oto jest pytanie. [...] Mnóstwo jest słów w angielskim języku, które są zarazem czynne i niejakie, a ich znaczenie miarkuje się tylko z przyległych wyrazów.
Słowa niejakie nie mogąc oznaczać działania wywartego na podmiot, nie mają właściwie mówiąc rządu, wyjąwszy te, które przybierają niektóre rzeczowniki dla dopełnienia wyobrażeń, których bez ich pomocy nie mogłyby w zupełności wyrazić. Do tego rzędu należą następujące wyrażenia: I dreamed a dream to night, miałem sen téj nocy. [...]
Słowo wyraża czynność lub stan pewnej osoby lub rzeczy; np. czytam, niesiesz, strzeże, płynie, rośnie, leży, i t. d. Stąd dwa główne działy słów: 1) słowa wyrażające czynność, jak np. czytać, nieść, [...] i te nazywamy czynnemi, 2) słowa wyrażające stan istoty jakiej, jak np. rosnąć, stać, siedzieć, leżeć, spać, odpoczywać, świecić, schnąć, więdnąć, gasnąć, i t. p. i te noszą nazwę słów nijakich.