Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo nijakie

Język: polski

Cytaty

O Słowie. Anglicy mają słowa czynné, biérné, nijakié i zaimkowé, te zaś osobisté abo nieosobisté, foremné abo nieforemné.

Co do znaczenia słowa są: [...] 3) Nijakie, które wyrażają prosty stan rzeczy jakiéj, bez żadnego względu na drugą np. słońce świéci, rolnik stoi.

Czwarty przypadek stoi na pytanie kogo? co? […] 6) po niektórych słowach nijakich za czynne wziętych, np. przebiegł całą Polskę […].

Mamy w naszym języku trzy słowa bytu: 1) być jest rzeczowné, 2) istniéć jest nijakié, 3) sstać się jest bierné.

Podział słów jest rozmaity stosownie do ich znaczenia, i tak [...].

c) Trzecie nie oznaczają żadnégo działania na drugie przedmioty, tylko prosty stan bytu, lub działania niespływającégo na nie np. Piotr spał, Jan stał, baran beczał, ja chciałem itp. i te słowa zowią się nijakiemi.

Słowo nijakie nie pokazuje czynności, ale raczéj jakieś zachowanie się osób lub rzeczy bezwzględnie do drugich, i nie ma żadnego przedmiotu działania.

Słowa nijakie czyli nieprzechodnie oznaczają stan albo działanie podmiotu, które odbywa się w nim samym i nie ma ruchu zewnętrznego, czyli nie przechodzi na przedmiot uboczny […].

Słowa czynne, użyte bez dopełnienia prostego, stają się nijakiemi, bo wyrażają stan podmiotu.

Słowo w języku polskim jest siedmiorakie: czynne, zwrotne, wzajemnie-zwrotne, nijakie, posiłkowe, bierne, i czynno-bierne albo przymiotne.