Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

łącznik w orzeczeniu

Język: polski
EJO 1999, 93 Definicja współczesna

Copula (łącznik). Czasownik lub, rzadziej, luźny morfem pełniący funkcję wykładnika predykacji imiennej.

Cytaty

Jeżeli orzeczeniem nie jest czasownik, lecz jaka inna część mowy, w takim razie łączy się to orzeczenie z podmiotem zapomocą słowa posiłkowego być. Słowo to posiłkowe być dlatego, że łączy orzeczenie z podmiotem, nazywamy łącznikiem, np. Pies szczeka. Rzeka płynie. Brat pisze. Dom stoi. Człowiek umiera. W tych zdaniach orzeczeniem są same czasowniki. – Lecz w zdaniach: Uczeń jest pilny. Dzieci są posłuszne. Ta książka jest twoja. Te zeszyty są nasze – orzeczeniem nie są czasowniki, lecz inne części mowy, i dlatego są one z podmiotem połączone zapomocą słowa posiłkowego być.

Łącznik zgadza się z podmiotem w rodzaju, liczbie i osobie, np. Ja jestem uważny. Siostra była pracowita. Dzieci były posłuszne. Konie były dzikie itd.

Zresztą pisze się nie zawsze oddzielnie: nie szczęśliwy bierze tym razem, lecz zasłużony; nie raz, nie dwa razy im to mówiłem, ale powtarzałem bez końca; nie smak o tem stanowi i t. p., zwłaszcza zaś, jeżeli zaprzeczenie odnosi się do słowa (łącznika lub orzeczenia): on nie jest szczęśliwy, nie chcąc być natrętnym [...].