of grammatical terms online
tryb
Etymology: niem. Trieb 'pęd, skłonność'
Tryb. Jest na ogół definiowany jako forma reprezentacji, czyli wykładnik "prawdziwościowej" postawy mówiącego względem wypowiadanej treści. Reprezentuje on modalny składnik semantycznej struktury zdania (modus).
Quotations
Modi verborum, sive conjugationum formae. Sposoby, czyli Tryby. Gramatyka Polska liczy ich tylko cztery, to jest 1. Modum indicativum, Sposob wskazujący, czyli oznajmujący. 2. modum imperativum, sposob rozkazujący. 3. modum optativum, sposob żądający. 4. modum infinitivum, sposob nieograniczony, czyli bezokoliczny. Łacińska ich więcej rachuje, jako to: modum Conjunctivum, Subjunctivum, Gerundivum, Potentialem etc.
Jest pięć sposobów przez które słowa wyrażają działanie. Sposoby te zwane trybami, są następujące [...].
Tryb jest to samo co sposób, a sposobów czyli trybów wyrażania się mamy trzy główne: tj. bezokoliczny, oznajmujący i rozkazujący, a 4-ty podrzędny, łączący, który jeszcze inaczéj nazywa ją warunkowym albo życzącym.
Dla ożywienia naszej mowy, używamy zamienni, t.j. bierzemy jeden czas zamiast drugiego, lub jeden tryb zamiast drugiego.
Odmiana przez tryby [...] Przez tryby odmieniają się tylko słowa.
Tryby i klasy czasowników.
„Józef pisze list, Jan już list napisał, a Helena dopiero napisze". W tem zdaniu mamy trzy czasowniki (verbos): pisze, napisał, napisze. Wszystkie trzy są w trybie oznajmującym (modo indicativo), ale każdy w innym czasie (tempo) [...].
II. Formy słowotwórcze: 1. ★bezokolicznik (infinitivus); 2. ★imiesłów (participium) [...]; 3. ★tryb (modus) oznacza stosunek czynności do rzeczywistości i woli mówiącego.
Tryb, p. czasowniki II 3.