of grammatical terms online
tryb
Etymology: niem. Trieb 'pęd, skłonność'
Tryb. Jest na ogół definiowany jako forma reprezentacji, czyli wykładnik "prawdziwościowej" postawy mówiącego względem wypowiadanej treści. Reprezentuje on modalny składnik semantycznej struktury zdania (modus).
Quotations
Modi verborum, sive conjugationum formae. Sposoby, czyli Tryby. Gramatyka Polska liczy ich tylko cztery, to jest 1. Modum indicativum, Sposob wskazujący, czyli oznajmujący. 2. modum imperativum, sposob rozkazujący. 3. modum optativum, sposob żądający. 4. modum infinitivum, sposob nieograniczony, czyli bezokoliczny. Łacińska ich więcej rachuje, jako to: modum Conjunctivum, Subjunctivum, Gerundivum, Potentialem etc.
Tryby wyrabiają się w stanach, a są następujące: 1. Tryb istotniczy (…). 2. Tryb przymiotniczy, 3. Tryb dosprawiony [...] 4. Tryb wykrzyknikowy, rozkazujący (…). 5. Tryb ogólny, czyli ogólnik (…). 6. Czasownik (…).
Sprawomian polski w rozwinięciu piérwotnika i piérwiastków na tryby stanowe, a tych na zwroty następne, nie trzymał się z zupełną ścisłością jednostajnych prawideł; — jakkolwiek zawsze dopatrzeć można względy brane na naturę sprawomianu, na harmonią w wygłoszeniu i na uniknięcie dwójznaczności wyrazów (…).
Pięcioraki ten sposób wyrażenia bytu, stanu, czynności, podmiotu nazywamy trybami czyli sposobami, a odmianę zakończeń słowa dla wyrażenia tych pięciu sposobów nazywamy trybowaniem czyli odmianą przez tryby, sposoby.
Forma osobowa czasownika może nazwać trojaki sposób czynności lub stan, a ten sposób nazywa się trybem.