Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zdanie złożone

Język: polski
EJO 1999, 686 Definicja współczesna

Zdanie złożone (ściślej: wyrażenie zdaniowe złożone). Wg najbardziej rozpowszechnionej definicji - konstrukcja złożona z dwóch lub większej liczby zdań pojedynczych odpowiednio ze sobą zespolonych.

Cytaty

Różne rodzaje zdań. Zdania być mogą pojedyńcze (npocтыя), złożone (сложныя), tudzież główne (главныя), przydane (придаточныя) i nawiasowe (вводныя). 2. Zdanie zowie się pojedyńczem czyli niezłożoném, gdy jeden tylko ma w sobie przedmiot i jeden należący do niego opowiednik. Np. Róża kwitnie. Gdy zaś w zdaniu będzie kilka części jednakowej natury, to jest kilka przedmiotów, lub opowiedników, albo leż kilka do tegoż samego wyrazu należących określeń lub dopełnień, zowie się złożoném. Np. Róże i lilije rozkwitły. [...] Tymże sposobem okréśla zdanie złożone Wostokow (obacz jego Gram. § 110). Przeciwnie Grecz przez zdanie złożone rozumie zdanie główne rozwinięte czyli uzupełnione przez dodanie zdań określających i dopełniających, albo téż połączenie kilku oddzielnych zdań głównych (obacz § 151 i dalsze). Lecz w pierwszym razie będzie to okres pojedyńczy, a w drugim złożony. Tu dodać jeszcze należy, że grammatycy dający takąż jak Grecz definicyję zdania złożonego, zmuszeni są odróżniać przedmiot i opowiednik złożony od pojedyńczego, przez co wprowadzają do grammatyki nową zbyteczną definicyję.

Zdanie, które się składa z dwóch, lub kilku zdań pokrewnych lub dopełniających się wzajemnie nazywa się zdaniem złożonem.

Zdanie główne razem z pobocznemi, należącemi do niego, oddziela się średnikiem od innéj grupy zdań, zależnéj od innego zdania głównego: aby to lepiéj wyjaśnić, wyobraźmy sobie duże zdanie złożone i oznaczmy zdania główne dużemi literami, poboczne zaś małemi.