terminów gramatycznych online
tryb oznajmujący
Tryb jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. W obrębie tej kategorii gramatycznej tryb oznajmujący jest jej członem nienacechowanym [...] funkcjonalnie i morfologicznie; formy tego trybu oznaczają zwykle czynność traktowaną jako rzeczywista.
Cytaty
[...] w 1szej osobie liczby pojedyńczej, Czasu teraźniejszego lub przyszłego, Trybu oznajmującego, jako znam, powiem, umiem.
Uważałem nadto, iż prócz czterech Trybów dotąd wyrażanych, Bezokolicznego, Oznajmującego, Rozkazującego i Łączącego, są jeszcze w mowie naszej, Warunkowy i Życzący, a co dowiodłem w Przypiskach.
W słowach różne są odcienie sądu: raz tylko twierdzimy: że coś było, jest lub będzie; i to nazywa się po gramatycznemu mówić w sposobie (trybie) oznajmującym.
Tryb oznajmujący, który wyraża działanie bezwarunkowo, to jest że takie działanie jest, było lub będzie [...].
Łącznik być, w czasie teraz. tr. oz. wzięty, bywa niekiedy domyślny.
Z pomiędzy trzech czasów trybu oznajmującego (изъявительное наклонение), teraźniejszy (настоящее время) wyraża, co się dzieje w chwili mówienia; przeszły (прошедшее), co tę chwilę poprzedziło, a przyszły (будущее) oznacza, co po niéj ma nastąpić.
Tryb oznajmujący wyraża czynność nasza lub drugich bez żadnego rozkazu i wątpliwości, a po prostu opowiada, że coś się dzieje lub stało.
Tryb czyli sposób oznajmujący wyraża rzeczywistą czynność podmiotu, t.j. taką czynność, która się przezeń odbywa w istotnéj rzeczywistości, bez żadnych zastrzeżeń, wątpliwości, zależności […].
Tryby i klasy czasowników.
„Józef pisze list, Jan już list napisał, a Helena dopiero napisze". W tem zdaniu mamy trzy czasowniki (verbos): pisze, napisał, napisze. Wszystkie trzy są w trybie oznajmującym (modo indicativo), ale każdy w innym czasie (tempo) [...].
Tryb orzekający, przypuszczający i rozkazujący.
II. Formy słowotwórcze: 1. ★bezokolicznik (infinitivus); 2. ★imiesłów (participium) [...]; 3. ★tryb (modus) oznacza stosunek czynności do rzeczywistości i woli mówiącego: a) ★orzekający (oznajmujący, indicativus).