Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

składnia rządu

Język: polski

Cytaty

Składnia dzieli się na: 1) składnią zgody, która nas uczy, jak jeden wyraz z drugim zgadzać należy. 2) składnią rządu, dającą poznać, jak wyrazy jedne od drugich zawisły, czyli które wyrazy innemi, i w jakim względzie rządzą. 3) składnią szyku, wskazującą, jak wyrazy jedne przy drugich ustawiać, czyli jak je szykować, żeby mowa i z zwyczajem narodowym zgodna i jasna była.

Składnia dzieli się na dwie główne części, z których pierwsza obejmuje przepisy łączenia wyrazów w zdaniu ( словосочетанiе), druga zdań w okresie (сочетанiе предложенiй). Pierwsza część daje się znowu podzielić na prawidła okazujące: a) Zgodę wyrazów w odmianach grammatycznych, b) Zawisłość jednych wyrazów od drugich, c) Sposób szykowania wyrazów; czyli króciéj mówiąc, składnia dzieli się na składnię zgody (coгласованiе словъ), rządu (управленiиe) i szyku (размѣщенiе словъ).

Składnia rządu zawiera prawidła, okazujące użycie przypadków z przyimkami i bez przyimków.

Imiona rzeczy podzielnych czyli podzielne ze słowami czynnemi, jako téż z przysłówkiem przeczącym: nie, położne, nie należą do przypadku IV, ale do przypadku II, o czym będzie obszerna wiadomość w składni zgody i rządu, np. daj mi chléba, séra, piwa.