terminów gramatycznych online
tryb rozkazujący
Tryb jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Tryb rozkazujący służy do wyrażania polecenia, zakazu lub życzenia (użycie optatywne t. rozkazującego); chęć wywołania i słuchacza określonej reakcji.
Cytaty
TRYB ROZKAZUJĄCY Znaczy rozkazowanie, proszenie, lub napominanie. [...] Bez nalegania. Pierwszej osoby nie ma Bądź (ty) (znany, a, e [...] Z naleganiem. [...] Bądźże znany i t. d. Niechże będzie znany.
Niekiedy osoba druga trybu rozkazującego, używa się zamiast trzeciéj.
Co się tycze trybu rozkazującego (повелительное наклоненiе), ten się właściwie nie w zdaniach głównych, lecz przydanych dopełniających używa Obacz w §. 4. Uwagi o użyciu trybów w zdaniach przydanych.
Tryb rozkazujący oznacza rozkaz, polecenie, dane komuś dla wypełnienia jakiejś czynności.
Польскіе глаголы имѣютъ три наклоненія. [...] 2) Повелительное, tryb rozkazujący, означающее приказаніе, желаніе, запрещеніе совершенія дѣйствія; напр. pisz, niech czyta, grajcie, niech jadą,
Tryb rozkazujący, zapomocą którego ujawniamy naszą wolę; np. pracuj, uczmy się, piszcie.
§ 261. Rozkaźnik czyli tryb rozkazujący. Formy rozkaźnika w językach słowiańskich, a więc i w polszczyźnie są właściwie z pochodzenia swego szczątkami trybu życzącego (optativus), który zachował się w innych językach indoeuropejskich.
Tryb rozkaz. weźmi, później weźmij, weźmijmy...; obok tego ma formy: weź, weźmy, weźcie.
W trybie rozkazującym czasowników: rób, róbmy, róbcie [...] w imiesłowach rodz. męskiego l. p. wiódł, bódł, wlókł i t. p.
KOŃCÓWKI. Końcówka ij w trybie rozk. pisać etymologicznie ij yj (nie iej) np.: rwij (nie rwiej).
§ 101. Tryby. [...]
II) Stanisławie! weź książkę do ręki i ucz się zadanej lekcji. [...]
II) Powiadamy, że coś dziać się ma na nasz rozkaz, prośbę lub upomnienie ― tryb rozkazujący.