terminów gramatycznych online
tryb rozkazujący
Tryb jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Tryb rozkazujący służy do wyrażania polecenia, zakazu lub życzenia (użycie optatywne t. rozkazującego); chęć wywołania i słuchacza określonej reakcji.
Cytaty
Rozkazujący Tryb wyraża rozkaz, upomnienie, proźbę.
[Verborum Modi] Imperativus. [Słow tryby] Rozkazujący.
Tryb rozkazujący wyraża konieczność bycia czego, czyli, że coś być lub dziać się musi, powinno lub powinno było. Nazywa się tak od okoliczności rozkazywania, i ma dwa czasy teraźniejszy i przeszły. Ten tryb nie ma osoby piérwszéj w l.p. bo nikt sobie naturalnie rozkazywać nie może: ma jednak tęż osobę w l.m. ponieważ tam komu innemu czyni się rozkaz, który milszym się staje, gdy wykonanie jego wraz z drugimi wziąć na siebie obiecujemy, np. idźmy na nieprzyjaciela, brońmy własności naszéj.
Tryb rozkazujący we wszystkich formach, robi się z osoby 3ciéj l.p. czasu ter. w słowach niedokonanych, czasu zaś przyszłego w dokonanych; formuje się tym sposobem.
Tryb rozkazujący wyraża czynność, którą nakazujemy jakiejś osobie, ale która jeszcze wykonaną nie jest.
Tryb rozkazujący oznacza rozkaz, polecenie, dane komuś dla wypełnienia jakiejś czynności.
Tryb rozkazujący, zapomocą którego ujawniamy naszą wolę; np. pracuj, uczmy się, piszcie.
§ 261. Rozkaźnik czyli tryb rozkazujący. Formy rozkaźnika w językach słowiańskich, a więc i w polszczyźnie są właściwie z pochodzenia swego szczątkami trybu życzącego (optativus), który zachował się w innych językach indoeuropejskich.
Tryb rozkaz. weźmi, później weźmij, weźmijmy...; obok tego ma formy: weź, weźmy, weźcie.