Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

tryb rozkazujący

Język: polski
EJP 1991, 363 Definicja współczesna

Tryb jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Tryb rozkazujący służy do wyrażania polecenia, zakazu lub życzenia (użycie optatywne t. rozkazującego); chęć wywołania i słuchacza określonej reakcji.

Cytaty

Tryb rozkazujący tak jest nazwany, że przezeń wyrażamy naszą wolę, czyli rozkazujemy. Call him, bind up my wounds, zawołaj go, zawiąż moje rany.

A członek gł. Ludwik Osiński powiada (str. 159): "Jak powrócenie wyrazów bydź dadź do prostego łagodnego i analogijnego sposobu pisania być dać, pociągnęło za sobą niewczesną miękkość w trybie nawet rozkazującym bąć, i wprowadziło błąd najprzeciwniejszy gramatycznym formom czasowania, tak w obcych wyrazach zastąpienia współgłoską j samogłoskę i, jakoto: Kurjer zamiast Curier (z franc). Azja zamiast Azia i t. d.".

Польскіе глаголы имѣютъ три наклоненія. [...] 2) Повелительное, tryb rozkazujący, означающее приказаніе, желаніе, запрещеніе совершенія дѣйствія; напр. pisz, niech czyta, grajcie, niech jadą,

W trybie rozkazującym czasowników: rób, róbmy, róbcie [...] w imiesłowach rodz. męskiego l. p. wiódł, bódł, wlókł i t. p.

KOŃCÓWKI. Końcówka ij w trybie rozk. pisać etymologicznie ij yj (nie iej) np.: rwij (nie rwiej).