Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

tryb warunkowy

Język: polski
Definicja współczesna

Zob. tryb przypuszczający

Cytaty

Tryb warunkowy wyraża, iż czynność jaka pod pewnym tylko warunkiem miejsce by mieć mogła.

TRYB WARUNKOWY Znaczy iż byłoby lub stałoby się co pod jakim warunkiem. Czas Przeszły lub Przyszły. Z Twierdzeniem r. m. Byłbym znany, nym.

Znałbym, i t. d., Znałbyś, i t. d. [...]Tryb Warunkowy tę ma własność: 1e, iż u końca ma spojnik by z przyrostkami słowowemi: 2e, nie jest rządzonym od innych wyrazów: 3e, daje się czasować z Pytaniem.

Uważałem nadto, iż prócz czterech Trybów dotąd wyrażanych, Bezokolicznego, Oznajmującego, Rozkazującego i Łączącego, są jeszcze w mowie naszej, Warunkowy i Życzący, a co dowiodłem w Przypiskach.

Tryb warunkowy oznacza warunek, zależność jednego słowa od drugiego,, np. czytałabym, gdybyście słuchały.

Zestawiwszy dwa wyrazy: kupiłem i kupiłbym, widzimy dwie formy jednego słowa, dwa sposoby wyrażenia, dwa tryby. Pierwszy nazywa się trybem oznajmującym, bo wyraża, oznajmia czynność rzeczywistą; drugi nazywa się trybem warunkowym, bo wyraża czynność warunkową, która zależy od okoliczności, warunków.

„Pisałbym" jest tryb warunkowy (modo condicional), bo powiada, że coś mogłoby się dziać, ale jest niepewne, możliwe tylko.

Tryb warunkowy (modo condicional) tworzy się przez dodanie do bezokolicznika następujących zakończeń:

w 1. os. pojed. ia | w 1. os. mn. iamos, [...].