terminów gramatycznych online
czas
Czas. Kategoria gramatyczna czasownika, prymarnie wyrażająca stosunek czasowy momentu zdarzenia, o którym mowa w zdaniu, do chwili mówienia, sekundarnie używana także do wyrażenia modalności.
Cytaty
CZAS [...] - 2) gram.: Czasz tempus RN (wykl. przednia).
Czas zaprzeszły różni się od przeszłego tylko dawniéjszym bytem, czas przyszły dokonany lub pewny od przyszłego tylko większą pewnością bytu w przyszłości. Od odmian końcowych na czasy, i wszystkie ogólne odmiany słów nazywają się czasowaniem.
Czas jest wzgląd na porę stanu lub działania; np. chcę, chciałem, zechcę.
Czasów jest trzy: teraźniejszy, przeszły i przyszły.
Uwaga. Dla ożywienia naszej mowy, używamy zamienni, t.j. bierzemy jeden czas zamiast drugiego, lub jeden tryb zamiast drugiego.
Wyrazy, oznaczające: czynność, stan albo byt osób, lub rzeczy czyli przedmiotów, nazywają się słowami. Ponieważ słowa odmieniają się, jak to zaraz zobaczymy przez czasy, więc zowią się także czasownikami.
Czasowniki mają rozmaite czasy. Tak na prz.: czytam, czytasz, czyta, czytamy, czytacie, czytają — jest czas teraźniejszy; czytałem, czytałeś, czytał, czytaliśmy, czytaliście, czytali jest czas przeszły; przeczytam, przeczytasz, przeczyta, przeczytamy, przeczytacie, przeczytają — jest czas przyszły.
Strona czynna.
Czasy.
§ 97. Na wschodzie świta prześliczna zorza, [...].
Czasowniki, oznaczające czynność, która się teraz albo zwykle odbywa, położone są w czasie teraźniejszym.
Są trzy czasy: teraźniejszy, np. czytam, piszesz, rozmawia [...]; przeszły, np. czytałem, pisałeś, rozmawiał [...]; przyszły, np. będę czytał, napiszesz, będzie rozmawiała [...]. Form czasu zaprzeszłego wychodzą w nowej polszczyźne z użycia; oznaczją one czynność (stan), która odbyła się bardzo dawno lub przed inną czynnością przeszłą, np. Nie doznałybyś zawodu, gdybyś był mnie posłuchał.