Historical dictionary
of grammatical terms online

czas

Language: polski
EJO 1999, 97 Contemporary definition

Czas. Kategoria gramatyczna czasownika, prymarnie wyrażająca stosunek czasowy momentu zdarzenia, o którym mowa w zdaniu, do chwili mówienia, sekundarnie używana także do wyrażenia modalności.

Quotations

Słowo co jest? Część mowy z czásem i osobą krom spadku spráwiáć nieco ábo cierpieć ábo żadnego z tych známionując.

VErbum quid est? Pars orationis cum tempore et persona sine casu agere aliquid aut pati aut neutrum significans.

Słowu ile przypada: Siedṁ. Ktore: Jákość, sprzężenie, rodzaj, liczbá, wyobráżenie, czás i osobá.

Verbo quot accidunt? Septem. Quae? Qualitas, coniugatio, genus, numerus, figura, tempus et persona.

Słowá języká Włoskiego máją dziesięć czásow jáko: Praesens, Czás teráźniejszy [...].

Czás się wyraza w odbierájącym spadku, bez praepozycyey [...].

Tempora verborum. Czasy słow. Tempus praesens. Czas teraźniejszy. Tempus praeteritum imperfectum. Czas przeszły nie doskonały, czyli nie dokonany. T. praeteritum perfectum. Czas przeszły doskonały.

May Posiłkuje tryb życzący we wszystkich czasach kiedy się chce oznaczyć możność wątpliwá.

Uwaga. Dla ożywienia naszej mowy, używamy zamienni, t.j. bierzemy jeden czas zamiast drugiego, lub jeden tryb zamiast drugiego.

Czasy. Stosownie do tego, w jakim czasie odbywa się czynność wyrażona słowem, rozróżniamy odpowiednie formy czasowe, a mianowicie w dzisiejszej polszczyźnie mamy: czas teraźniejszy, przeszły, zaprzeszły (o ile czynność odbyła się przed inną przeszłą) i czas przyszły.