Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas

Język: polski
EJO 1999, 97 Definicja współczesna

Czas. Kategoria gramatyczna czasownika, prymarnie wyrażająca stosunek czasowy momentu zdarzenia, o którym mowa w zdaniu, do chwili mówienia, sekundarnie używana także do wyrażenia modalności.

Cytaty

Quid est Participium? Est nomen verbale significans tempus, [id est, Inflectitur ut nomen, sed praeterea tempus significat, Ut Verbum. Hoc est, Participium ma pod sobą te słowá, ktore deklinują się jako nomina, á pochodzą à Verbo, i záwsze czás pewny znáczą].

Czás po Fr. le temps [...] jest trojáki. bo cokolwiek sie dzieje, to álbo teras, i to jest czás teráźniejszy, który sie téż obecnym i niniejszym nazywa, po Fr. le présent [...]. álbo sie dziać będzié, i to jest czás przyszły, po Fr. futur [...]. álbo sie już stáło, á to jest czás przeszły.

Tak też kiedy w różnych spadkach (casus) lub czasach (tempus) przeniesione będzie uderzenie na Е.

Czasow mają Rossyjskie słowa dziesięć: ośm od prostych, a dwa od złożonych.

Słowa Rossyjskie sprzęgają się (coniugantur) przez sposoby (modos), czasy (tempora), liczby (numeros), osoby (personas) i rodzaje (et genera).

Wyrazy, oznaczające: czynność, stan albo byt osób, lub rzeczy czyli przedmiotów, nazywają się słowami. Ponieważ słowa odmieniają się, jak to zaraz zobaczymy przez czasy, więc zowią się także czasownikami.

Czas (tempus) forma czasownika, wyrażająca stosunek chwili czynności do chwili mówienia lub do chwili innej czynności.