Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imiesłów czasu przeszłego

Język: polski

Cytaty

Z jakich słów nie można tworzyć imiesłowów zmiennych czasu przeszłego? […] Ze słów nijakich, ponieważ imiesłowy czasu przeszłego wyrażają działanie bierne i zastępują znaczenie: Ten który jakiego działania doznawał […].

Imiesłów czasu przeszłego. [...] Służy do tworzenia czasów składanych słów czynnych i nijakich. [...] Ze słowem to be przemienia słowa czynne na bierne. [...] Jest zarazem przymiotnikiem mającym znaczenie bierne. [...] Staje się przysłówkiem przez przybranie zakończenia ly.

Tak np. wyrażenia który czytał, który napisał, nie mogą być zmienione, bo w polskim języku słowa czynne imiesłowów czasu przeszłego nie mają. [...] W rossyjskim języku słowa wszystkich gatunków (видовъ) mają imiesłowy czasu przeszłego np. читавшiй (który czytał), написавшiй (który napisał), шедшiй (który szedł) i t. p. W polskim zaś mają ten imiesłów tylko słowa wzmagalne (прiобрѣтательные глаголы), oraz niektóre nijakie np. spróchniały (od spróchnieć), osiwiały (od osiwieć).

Jak końcówka nt jimiesłowu czasu teraźniejszego zostaje w etymologicznym związku s końcówką nt tegoż jimiesłowu w sanskrycie, greczyznie, łacinie i litewskim języku, tak nasza końcówka vsi zostaje w etymologicznym związku s końcówką jimiesłowów reduplikowanych w sanskrycie i greczyznie i s końcówką jimiesłowu czasu przeszłego w litewskim języku [...].

Imiesłowy: [...]

Czasu przeszłego:

a) zaprzeszły: bywszy,

b) przeszły: był, -a, -o, (byly, -a, -e), c) bierny: byty, -a, -e, (przebyty, odbyty).

Tryb warukowy.

(urabia się z imiesłowu czasu przeszłego i z przybranki: by z odpowiednią końcówką osobową).