Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

samogłoska nosowa

Język: polski
EJP 1991, 297 Definicja współczesna

Samogłoski nosowe wymawiane są przy udziale artykulacji nosowej: w trakcie ich wymawiania podniebienie miękkie jest częściowo opuszczone, skutkiem czego strumień powietrza wydostaje się równocześnie przez jamę ustną i komorę nosową.

Cytaty

Samogłoski są czworakie, otwarte, ściśnięte, nosowe, i nierozłączne. 1e. Otwarte; a, e, i, j, o, u, y: nie mają znamienia, i otwarto się wymawiają: np. Znam ten list, on tu był pisany. 2e. Ściśnięte; é, ó, ze znamieniem i ściśniętemi wymawiające się ustami: [...] 3e. Nosowe; ę, ą, mają pod spodem ogonek i przez nos się wymawiają: np. Idę drogą. 4e. Nierozłączne są Dwójsamogłoski i Trójsamogłoski, a te się miesczą w jednej zgłosce czyli syllabie [...] Dwójsamogłoski; ia, ja, ie, je [...] biy, roy, wuy, stryy. Trójsamogłoski; iay, jay, iey, jey, juy, іаu; np. mien-iaj, mi-jay, wiey, mo-jey, wo-juy, miau-czeć.

[…] Oprócz powyższych ustnych samogłosek są w naszym języku dwie samogłoski, tak zwane nosowe, przy których wygłászaniu głos s powietrzem wypływá na zewnątrz otworami nosa.

[...] Widzim tutáj, że samogłoska piérwiástkowa y wráz z wsuwką n, to jest dwójka yn przemienić się musiała w samogłoskę nosową ę. Takowe wsuwki spółgłoski nosowéj, przemieniające się wráz ze samogłoską piérwiástkową w samogłoskę nosową, znajdują się także i w jinnych słowach polskich [...].

[…] Te temáta zachowują piérwotną swą postać przed zakończeniami ę, ą, jakkolwiek w tych zakończeniach tkwi spójka i, którá utonęła w powyższych samogłoskach nosowych e, ą […].