terminów gramatycznych online
narzecze kaszubsko-słowińskie
Język: polski
Cytaty
Są czasem różnice w porównaniu z innemi językami słowiańskiemi, ale nic to dziwnego, bo te typy akcentuacyjne były żywe i zwłaszcza pierwszy szerzył się kosztem drugich, ale i naodwrót, zwłaszcza w lechickiem, gdzie drugi typ (bez apofonji) spłynął z typem krótkowokalicznym prosić. W każdym razie panuje zgoda między stp. a k.-słowińskiem.
W kasz.-słowińskiem te czasowniki wykazują, w zgodzie ze stp. językiem, apofonję (przy pierwotnych długich) [...].
Mimo tych wszystkich różnic chronologicznych i genetycznych można powiedzieć, że polskie wzgl. lechickie (w ściślejszem tego słowa znaczeniu — mam tu na myśli prawspólny stan narzeczy polskich i kaszubsko słowińskich wzgl. pomorskich z wyłączeniem połabskiego) długie są ogółem biorąc i pod pewnym względem jednolitego pochodzenia.
W kaszubsko-słowińskiem obok regulacji przyciskowej, stojącej w związku z iloczasem, jest widna jeszcze regulacja iloczasu w myśl rytmicznej zasady, niechętnie znoszącej dwie długie obok siebie (por. słowackie).
W inf. zachowały języki lechickie, mianowicie starszy polski oraz narzecza kaszubsko-słowińskie stare regularne skrócenie, podczas gdy w nowopol. jak indziej dostała się długość analogicznie także do infin.
Nie tylko w polskiem, ale także w k.-sł. i w połab. są tylko drobne szczątki podobnego traktowania reszty pokrewnych grup.
Daleko więcej tego rodzaju przykładów jest w narzeczach k.-sł..
Pełnogłoski i y nie wykazują na gruncie polskim śladów iloczasowych w różnej jakości brzmienia, w przeciwieństwie do narzeczy k.-słowińskich oraz do samogłosek a e o (ę tart).
W ogóle zaś trzeba zaznaczyć, że w przeciwieństwie do języka kulturalnego rozwój głosek o ó w wielu narzeczach polskich i w [narzeczach] k.-sł. jest bardzo urozmaicony.
Jeszcze bardziej rozpowszechnionem zjawiskiem, chociaż także w zasadzie właściwość północnych narzeczy z dodatkiem k.-słowińskich, jest przejście nagłosowego ra—>re.
Bardzo ważny moment dowodowy przedstawiają narzecza kasz.-słowińskie.