terminów gramatycznych online
intonacja nowoakutowa
Język: polski
- Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923
- Słowniczek: Gaert/1927
Intonacja może być zdaniowa lub wyrazowa. Polega zawsze na zmianie w wysokości tonu bądź w obrębie zdania (i. zdaniowa), bądź sylaby (i. wyrazowa) [...]. Dla jęz. psł. późnego okresu [...] niektórzy badacze przyjmują istnienie 4 i. wyrazowych: 1. akutowej (tonicznie rosnącej), 2. cyrkumfleksowej (tonicznie opadającej, 3. nowoakutowej (dawnej cyrkumfleksowej, która w pewnych pozycjach stawała się nową rosnącą) [...].
Cytaty
Większa część kaszubsko-polskich długich istniała już pod koniec epoki prasłowiańskiej, różniąc się od krótkich nie tylko iloczasem ale i osobną intonacją, przyczem na gruncie pralechickim przyłączyła się do tego i w ślad za tem różnica jakościowa. Tę intonację nazywamy w odróżnieniu od starego akutu i cyrkumfleksu, odziedziczonych z epoki praindoeuropejskiej, [intonacją] nowoakutową.
Zgłoski przedprzyciskowe: a) długa bezpośrednio przed krótką [...] przyciskową, to znaczy w praktyce przedewszystkiem w starych oksytonach, (ale nie wyłącznie) uległa przedłużeniu i dostała intonację, którą nazywamy nowoakutową, a która została wszędzie [...] jako długość utrzymana [...].
Zresztą spłynęła: w języku literackim serbochorwackim i wielu narzeczach, przede wszystkiem sztokawskich, ze starym cyrkumfleksem, w słoweńskiem ze starym akutem, w czeskiem dała długość to znaczy spłynęła także ze starym akutem; w ruskich narzeczach, oczywiście w ogóle tylko w wypadkach t. z. połnogłasija możliwa do obserwowania, również spłynęła ze starym akutem, to jest dała o|ro |olo |ere. Nazywamy ją [intonacją] nowoakutową.
Rozróżnia się akcent zgłoskowy (intonację) rosnący (wznoszącą się, acutus, akut) i opadający (circumflexus, cyrkumfleks). Dla języka prasłowiańskiego przyjmuje się prócz tych dwu, jeszcze intonację nowoakutową (też rosnącą) i nowocyrkumfleksową (też opadającą).
Nowoakutowa intonacja, p. akcent.