Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zwyczaj

Język: polski

Cytaty

Pospolstwo záś Páństwá florenckiego, máją ten zły zwyczaj w wyrzeczeniu, miánowicie gdzie Sienenczykowie i Rzymiánie wymawiáją [...].

Ktory zwyczaj mowy i pisánia teraz sie nie zachowuje.

Tak my , ktorzy mowiemy z samego zwyczaju po Polsku, chcąc doskonale mowić, od samego gruntu, tę naukę powinnibyśmy zaczynać; a dopiero inszych nauczać.

Tamci zwyczaj przywodzą, ci dają przyczynę: Że ponieważ nie mowiemy Polszka, lecz Polska, w inszym przypadku w środek więcej liter wtrącać nie powinniśmy, ponieważ każdy spadek (casus) z mianującym powinien się zgadzać, a tylko różnymi literami, kończyć się powinien.

Ought jest jednym z czasów przeszłych słowa to owe bydź powinnym: bo to słowo ma ich dwa owed i ought. Piérwszy prawie zawsze jest używanym, kiedy idzie o dług pieniężny lub inny jakiéj rzeczy, w któym przypadku drugi się nie używa; tak dalece, że się zdaje, iż zwyczáj zupełnie go poświęcił trybowi oznajmującemu możność, którego on jest znakiem.

Nauka poprawnego pisania (ortografia) opiéra się szczególnie co do brzmień na cztérech głównych zasadach: Wzgląd na wymowę, wzgląd na wywód etymologiczny, wzgląd na cechy polszczyzny i wzgląd na zwyczaj, powagą wieków ustalony.

Na koniec jest zwyczaj kréskowania é, w zakończeniach trybu bezokolicznego, gdy ta samogłoska ma po obu stronach spółgłoski miękkie, i w czasie przeszłym zmienia się na a, np. widziéć (widział), słyszéć (słyszał) i t. p. Tego jednak nie należałoby przyjmować za stałe prawidło.

Dopóki przy takiéj niejednostajności nie ustali się wymowa tej głoski, pisać należy é w następujących formach, które uświęcił dotąd zwyczaj.