terminów gramatycznych online
czasownik verbum
Geneza: od rzecz. czas
Czasownik. Leksem o prymarnej funkcji predykatywnej, a więc stanowiący w zdaniu jego człon główny (konstytutywny) - orzeczenie.
Cytaty
SKŁADNIA ZGODY
Obejmuje w sobie przepisy względem zgadzania wyrazów do siebie należących, jakiem są: przymiotniki [...] z rzeczownikami; słowa czyli czasowniki z imionami rzeczownemi lub przymiotnemi, zaimki z rzeczownikami, z przymiotnikami rzeczownie wziętemi, lub z słowami.
Czasowniki czyli słowa są to takie wyrazy, które oznaczają czynność, byt, stan, wogóle zachowanie się jakiéj osoby lub rzeczy, np. wiatr wieje, siostra szyje, brat czyta, uczeń uczy się, ojciec śpi, dom wali się, żołnierze walczą, ojciec rachuje, koń ciągnie, pies szczeka itd.
Oetinger Józef "Przeważają w naszym języku słowa czyli czasowniki; kiedy w niemieckim rzeczowniki mają przewagę; służące nie tylko do oznaczenia wprost przedmiotów zmysłowych; ale obok jinnych do wyrażenia wszystkich stosunków rzeczy, jich, przymiotów, czynności, zmian, ruchu i t. d.".
Wyrazy, oznaczające: czynność, stan albo byt osób, lub rzeczy czyli przedmiotów, nazywają się słowami. Ponieważ słowa odmieniają się, jak to zaraz zobaczymy przez czasy, więc zowią się także czasownikami.
Podobnież ma się rzecz z czynnościami (czyli czasownikami) wszystkich zdań następnych.
Wyrazy, które powiadają, co się dzieje, działo, stało lub stanie, nazywamy czasownikami; na prz .: piszę, pisałem, napisałem, napiszę [...].
Wszystkie wyrazy w naszej mowie dadzą się podzielić na dwie grupy: 1. Wyrazy samodzielne t.j. takie, które same przez się mają wyraźne znaczenie (ojciec, dom, praca, żyję, dobry, śpiewać, pięknie itd.).[...] 1. Wyrazy oznaczające przedmioty (rzeczownik). a) Wyrazy oznaczające cechy przedmiotów (przym., czas.). b) wyrazy oznaczające właściwości cech (przysłówek i imiesłów przysłówkowy. [....] Wyrazy, które oznaczają przedmioty niewyraźnie, ogólnikowo, np. on, tamten, nic, coś.... są rzeczownikami zaimkowemi. Wyrazy oznaczające liczbę: pięć, sto, tysiąc... są rzeczownikami liczebnemi. (Szob.)
Do wyrazów oznaczających cechy przedmiotów należą: Czasowniki. Wyrażają one jednak nie własność przedmiotów, lecz ich czynności lub stan zjawiska.