Historical dictionary
of grammatical terms online

rzeczownik

Language: polski
EJO 1999, 506 Contemporary definition

Rzeczownik. Leksem o prymarnej funkcji subiektu - obiektu w zdaniu.

Quotations

Język polski ma dziesięć części mowy: Rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek, słowo, imiesłów, przyimek, przysłówek, spójnik, wykrzyknik.

Br/1848, p. 29 Definition

Rzeczownik jest to wyraz, który oznacza albo osobę, albo rzecz, albo pomysł.

Rzeczowniki dzielą się na: 1. Oznaczające istoty żywe i nieżywe [...]. 2. Własne i pospolite [...]. 3. Piérwotne i pochodnie [...]. 4. Zdrobniałe i zgrubiałe [...]. 5. Sczegółowe i zbiorowe [...]. 6. Pojedyńcze i złożone [...]. 7. Jednokrotne, częstokrotne i dokonane [...].

Rzeczownik jest to wyráz, którym oznaczámy osobę, zwiérzę, lub jakąkolwiek jistotę żywotną lub nieżywotną, stán, czynność, uwáżaną w pojęciu naszym jako jistność wyłączną i swój byt mającą […].

[...] Zresztą, jak piérwiástki kończące się na a, i, e są wyłącznie słównemi, t. j. służą tylko, ogołocone z nágłosów i pogłosów, za temáta słówne, a nigdy za temáta jimionowe, tak samo i piérwiástki słówne, mające w środku jotowane e, czyli zaczynające się od spółgłoski zmiękczonéj, a kończące się na spółgłoskę twardą, nie służą za temát do urábianiá rzeczowników [...].

[...] Aczkolwiek język nasz skłádá wyrazy s piérwiástków jimionowo-słównych, jednakże środka tego pomnożeniá swojich rzeczowników używá bardzo skromnie, rzádko i tylko zdaje się w koniecznéj potrzebie, a przynájmniéj dzieje się takowe skłádanie daleko rzádziéj i skromniéj niżeli w greczyznie i dzisiejszéj niemczyznie, w któréj nader ograniczoná jilość pogłosów stała się źródłem bogactwa językowego s powodu wielkiéj łatwości skłádaniá rzeczowników z dwu lub więcéj piérwiástków lub piérwotników ze sobą [...].

Rzeczowniki, utworzone za pomocą sufiksu -stwo od tematów przymiotnikowych na -owo, które w wymawianiu już zatraciły, pisać należy bez w: n. p. ojcostwo, królestwo Józefostwo, i t. p .; utworzone zaś od innych tematów, które także mają w, pisać przez -wstwo, n. p. szewstwo, (szewc); prawodawstwo (prawodawca); myśliwstwo (myśliwy) i t. p.

[Antoni Małecki] Ponieważ więc na linii zapisanej pozostawiona być powinna przynajmniej jedna cała zgłoska, dlatego przyjęto też za zasadę, nie zostawiać na końcu zapisanego wiersza i przyimków w, z, np. w- Krakowie, z- Poznania, gdyż to nie są zgłoski; ale się pisze: w Krakowie, z Poznania i. t. d. Chyba że wypadnie powiedzieć we, ze, wtedy można dzielić przyimek od rzeczownika, np. we- Lwowie, ze- Lwowa.

Do części mowy odmiennych należą: rzeczowniki, przymiotniki, zaimki i słowa (zwane niekiedy czasownikami).