terminów gramatycznych online
zgoda
Cytaty
A. Szykownia uczy spajać albo szykować pojedyncze wyrazy w myśli rozmaite.
B. Szykownia uczy spajać wyrazy w trojakim względzie. Najprzod: co do porządku (Constructio ordinis); Po wtóre: co do zgody (Constructio concordiae); Potrzecie: co do rządu (Constructio regiminis).
Ile i jakie są prawidła zgody wyrazów?
A. Prawideł zgody wyrazów jest 11. następujących.
Zgoda wyrazów, constructio ordinis.
Jeżeli kilka czynności odbywa się w tym samym czasie i w tych samych okolicznościach, słowa je oznaczające kładną się w tym samym czasie i trybie. [...] Jeżeli w zdaniach znajdują się różne czasy, powie się poniżéj [...] że zazwyczaj powtarza się przypadek pierwszy. Szczególniejszy wzgląd należy dawać na zgodę i odpowiedniość czasów w zdaniach złożonych, połączonych z sobą spójnikami if, that i t. d. Czas teraźniejszy, przeszły lub przyszły w zdaniu głównem może mieć odpowiadający sobie czas teraźniejszy, przeszły, przyszły lub warunkowy w zdaniu podrzędnem [...].
Prawidła zgody wyrazów w zdaniu prostém.
W wyrażeniach zastępujących słowa nieosobiste, i utworzonych z rzeczownika i słowa było, nie zachowuje się zgoda w rodzaju, np. żal mi było, potrzeba było, także wstyd, szkoda było i t. p.
Rodzajowanie przymiotnika jest to nadanie przymiotnikowi dla zgody z rzeczownikiem, zakończenia rodzaju męzkiego, żeńskiego, lub nijakiego, np.: gaj zielony, łąka zielona, drzewo zielone.