terminów gramatycznych online
zgoda
Cytaty
Te są różnice imion i zaimków. Zgoda zaś ich w tém zachodzi, że obie te części mowy spólny mają cél, wystawienie rzeczy i osób do mowy wchodzących: stąd pochodzi, że obie do jednéj i téjże saméj rzeczy należąc, nawzajem wyręczać się mogą, przez co mowa i na zwięzłości i na przyjemności zyskuje [...].
Co do zgody między rodzajami imion, pamiętajmy tę przestrogę, że język nasz, gdy można, nakłania się do téj zgody, tak, że rodzaj do rodzaju, a przy tém i liczbę do liczby stosuje […].
Zgoda słów w zdaniu. Słowa odmienne zgadzać się ze sobą powinny w zdaniu dla związku, jaki między niémi zachodzi.
Jeżeli kilka czynności odbywa się w tym samym czasie i w tych samych okolicznościach, słowa je oznaczające kładną się w tym samym czasie i trybie. [...] Jeżeli w zdaniach znajdują się różne czasy, powie się poniżéj [...] że zazwyczaj powtarza się przypadek pierwszy. Szczególniejszy wzgląd należy dawać na zgodę i odpowiedniość czasów w zdaniach złożonych, połączonych z sobą spójnikami if, that i t. d. Czas teraźniejszy, przeszły lub przyszły w zdaniu głównem może mieć odpowiadający sobie czas teraźniejszy, przeszły, przyszły lub warunkowy w zdaniu podrzędnem [...].
Prawidła zgody wyrazów w zdaniu prostém.
W wyrażeniach zastępujących słowa nieosobiste, i utworzonych z rzeczownika i słowa było, nie zachowuje się zgoda w rodzaju, np. żal mi było, potrzeba było, także wstyd, szkoda było i t. p.
Wszakże, gdy szyk w naszym języku dowolny, rząd objaśnia się przy każdéj w szczególności części mowy, więc w składni naszéj tylko w zgodzie przy wszelkich rządach wykład może mieć miejsce.
Składnia nasza wskazuje tylko organiczną harmonią, czyli zgodę w uporządkowaniu odmian między wyrazami należącemi do części odmiennych, oraz stosunkowe wstawianie między niemi wyrazów części nieodmiennych, aby ony stawały się wiązadłami wedle prawideł w powyższym rozdziale wskazanych.