Historical dictionary
of grammatical terms online

mowa język

Language: polski

Quotations

Przełożenie co jest? Część mowy ktora przełożona inszym częściam w mowie známionowánie ich ábo wypełnia/ábo przemienia/ ábo umniejsza.

PRaepositio quid est? Pars orationis quae praeposita aliis partibus in oratione significationem earum aut complet, aut mutat, aut minuit.

PRaepositio quid est? Pars orationis quae praeposita aliis partibus in oratione significationem earum aut complet, aut mutat, aut minuit.

Przełożenie co jest? Część mowy ktora przełożona inszym częściam w mowie známionowánie ich ábo wypełnia/ábo przemienia/ ábo umniejsza.

Naprzod się tedy termin dzieli u Fráncuzow ná dziewięć części, to jest z dziewięciorákiégo terminu powstáje mowá. á té są: ártykuł, imię, záimek, słowo, uczęstnictwo, przysłowié, przekłádánié, przyłączenié i wtrącęnié, po Fráncusku l'article, le nom, le pronom, le verbe, le participe, l'adverbe, la préposition, et l'interjection.

Pytanie: Co to jest Grammatyka? Odpowiedź: jest nauka jakiej mowy. P. Co jest mowa? O. Jest wyrażenie myśli przez słowa.

Podział Grammatyki i Mowy. [...] P. Wiele jest rodzajow słow ktorych zażywamy w mowieniu? O. Ośm, ktore nazywamy częściami mowy.

SAMOGŁOSKI, 16. Czém są w mowie, 336, 338, 356. W języku polskim są brzmieniami wątłemi, 84, 92, 105. Ich brzmienie pochyla się dla pobocznych spółgłosek, 85,90,308. Brzmienie samogłosek zmieniało się w naszéj mowie, 91, 94, 101.

Zastanawiając się nad słowami polskiemi, podziwiając ich bogactwo i dziwiąc się dla czego grammatyka pozwala im zostawać w takim nieładzie, jak gdyby jakim rozbitkom, albo siérotom, które tylko przypadkowo mowa nasza wzięła pod swoją opiekę – uczułem potrzebę zapomnienia w układzie téj książki wszelkich prawideł obcego spadkowania.

Mowa wykonywa się głosem, lub też rozmaitemi znakami; piérwsza jest ustną, druga pismem albo mimiką.

Mowa uważana być musi najprzód zewnętrznie, jako wyrób organu cielesnego, działający na drugi organ zmysłowy słuchu; powtóre, wewnętrznie, jako twór ducha, promieniejący myślami na inne duchy.

Mowa uważana pod względem głosowania, jako harmonia dźwięków tworzonych w duszy, a wydawanych głosem w pewnych przestankach, przyjmuje rozbiorowy podział na: myśli, wyrazy, zgłoski i głoski.

Mownia .... Część grammatyki zawierająca prawidła, ze względu na treść mowy.

Jak ważne znaczenie mają zaimki w mowie naszéj, przekonamy się o tém z dwóch następujących przykładów.

Dowiedzieliśmy się dalej, że wyrazami możemy wypowiadać myśli nasze i że myśli wypowiedziane słowami, tworzą zdania. Z myśli i zdań powstaje mowa.

Przepis Kopczyńskiego, zalecający w rodzaju nijakim zamiast formy tym pisanie tém lub tem, nie ma żadnej słusznej podstawy ani w historji języka, ani w dzisiejszej mowie ogółu; jest tylko błędnym pomysłem jednego człowieka, osobistym życzeniem jednostki, nie zaś prawdą z żywego języka wydobytą.