terminów gramatycznych online
samogłoska ciemna
Język: polski
- IV. Rozwój polskiej terminologii gramatycznej po Kopczyńskim: Kor/1961
- O pismowni w języku polskim: Prz/1816
- Opis fizyjologiczny i rodowód samogłosek: Malin/1869
Samogłoski tylne (ciemne). Samogłoski artykułowane przy przesuniętej ku tyłowi masie języka, a więc przy zwężeniu kanału głosowego w tylnej części jamy ustnej.
Cytaty
Jeźli Rossyjanie, podług uwagi Michała Łomonosowa, Przełożyciela Ilijady Homerowskiej na Język Rossyjski i Tworcy Grammatyki dla swoich Rodakow, zniewoleni bywają tu i owdzie, w parze słow, całkiem jednako powtarzanych, a nie jedno znaczących, kłaźdź rożne joty w obu nad Samogłoskami, w podobnych złogach jednego i drugiego, to nie dlatego, aby te joty wskazywały gdziekolwiek odmianę zawsze jednostajnego brzmienia tych samych Samogłosek na jaśniejsze lub ciemniejsze, lecz, żeby postrzeżone było rozznaczenie rownopismowanych słow na złogach, gdzie ta sama Samogłoska w jednem słowie będzie, co do iloczasu, długą, a w drugiem krotką, lub przeciwnie. Takowe joty nazywają się u Rossyjan czertami nadstrocznemi.
Samogłoskę ciemną ó, któréj głos pochylá się ku głosowi samogłoski u, wymáwiámy, a przynájmniej wymáwiać powinniśmy tym samym kanáłem , co i jasne o, przepuszczając jéj głos, o jile być może, jak nájmniejszym otworem wargowym […].
Szereg nowości z wyjątkiem terminologii składniowej przynosi gramatyka F. K. Malinowskiego.
Terminologia. Litera vocalis a, e, o — jasna, prosta, á, é, ó — ciemna, pochylona, litera consonans dentalis — zębowa, alveolaris — przyciskowa, palatalis — pieszczona, explosiva — chwilowa, continua — trwała, spirans — powiewna, liquida — płynna, consonans dura — pierwotna, mollis — pochodna, oralis — ustna, nasalis — nosowa, fortis — mocna, lenis — słaba, alternatio — wymiana, assimilatio — upodobnienie, assymilacyja.