terminów gramatycznych online
liczba pojedyncza
Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).
Cytaty
Skrócenia zwyczajne w pismie. [...] n. rod. nazwisko rodowe r. m. rodzaj męzki r. ż. rodzaj żeński r. n. rodzaj nijaki spk. spadek l. poje. liczba pojedyńcza l. mn. liczba mnoga sł. dk. słowo dokonane sł. ndk. słowo niedokonane.
Liczb jest dwie, pojedyńcza i mnoga. Pojedyńcza, gdy wyraz jednę tylko oznacza osobę lub rzecz [...] Mnoga, gdy wyraz wiele oznacza osob lub rzeczy.
Niektóre z tych imion, jako stanowiące całość, nie mogą zupełnie w liczbie pojedyńczéj się odmieniać np. biesagi, blanki, drożdże, gatki, skrzypce i t. p.
[…] Daléj powstaje y w naszym języku z zesamogłoskowaniá spółgłoski j, co má miejsce w urábianiu mianownika liczby pojedyńczéj form zajimkowych przymiotników w rodz. męzkim […].
[…] Rzeczownik oznaczá albo jednę rzecz, osobę lub jakąkolwiek jistotę, albo dwie, albo więcéj niżli dwie jistoty; stąd téż mámy w skłánianiu trzy liczby gramatyczne, t. j. pojedyńczą, podwójną i mnogą, które się zwykle odróżniają końcówkami przyczepianemi do temátu [...].
Wzór 1, pojed. licz.
Mia. Narod
Pos. Narodu
Cel. Narodowi
Bier. Narodu
Woł. O Narodzie!
Nar. Narodem
Miej. w Narodzie
W liczbie pojedyńczej 4ty przypadek biernik, u nas dwojako się używa jak w pierwszym wzorze już powyżej umieściłem, trzeba bardzo na to uważać, i nie będę w następnych powtarzać tego. Np. mówią w 4tym przypadku Trzeba Szukać, pytanie (w 4m) kogo? Osoby, żony, panny, odpowiedź słyszymy; a znaleźć kogo chcesz? Osobę, żonę, pannę, tu czynność niedokonana, szukać i dokonana znaleźć naprzemian wszędzie się łączy zawsze.
Dział I. Stanowią ogólne przymiotniki wszystkie kończące się w pojedyńczej liczbie na y, a w mnogiej na i. Jako: Gruby, grubi, ba, be.
Liczba pojedyncza, mnoga, podwójna.