Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

liczba pojedyncza

Język: polski
EJO 1999, 337 Definicja współczesna

Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).

Cytaty

Liczba jest dwojaka: Pojedyncza, ktora jednę rzecz znaczy, jako Krol. I wielka, ktora wiele znaczy, jako Krolowie.

Toż się dzieje w imionach nawet w pojedynczej liczbie, np. Okręg, okręgu.

Uważać należy, iż we wszystkich drugiej Deklinacyi przykładach, Spadek Dawający liczby pojedynczej, podobny jest do Rodzącego.

L. P. M. on, ona, ono.

[Th] W trzeciéj osobie słów liczby pojedyńczéj brzmi jak z np. he loveth kochá hi lowz lecz téraz pisze się tu s miasto th.

Liczba Pojedyńcza.

Liczba pojedyncza używa się, gdy o jednym tylko przedmiocie jest mowa.

L. poj. we wszystkich przypadkach: dominium.

Odmiana Przymiotników, pierwotnie równa odmianie Rzeczowników, tak się już udzielnie wykształcała, iż tylko w Narzędniku i Miejscowniku licz. poj. cecha rzeczownikowa -em dochowuje się z uszczerbkiém zalet językowych.

Z dwóch postaci naczelnym utwarzają się dwa czasy naczelne: czas teraźniejszy (lub przyszły lica dokonanego) i czas przeszły; [...] a ich znamiona uwidaczniają się najlepiéj w 3ciéj osobie liczby pojed., gdzie nie ma cechy osobowéj.

Wyraz albo oznacza jeden przedmiot, i wtedy powiadamy, że jest w liczbie pojedynczej, albo też (w niedokładny sposób) wskazuje wielość przedmiotów za pomocą form liczby mnogiej.