terminów gramatycznych online
korelacja
Geneza: śrwłac. correlātio 'współzależność'
- Historyczna fonetyka czyli głosownia: Rozw/1923
- Oboczności czyli alternacje: BdC/1915
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik, t. 2: H-M: SW/1900-1927
Korelacja. 1. W glossematyce - funkcja jęz. zakładająca wymienność dwóch członów, tzw. funkcja albo - albo [...] 2. W praskiej szkole strukturalistycznej - zbiór wszystkich par fonemów, których człony każdej z nich różnią się tą samą cechą dystynktywną.
Cytaty
Korelacja, i, lm. e 1. stosunek wzajemny.
Mamy dwa główne rodzaje alternacji czyli oboczności: [...] w drugim zaś bierzemy za punkt wyjścia jednolitość morfemy lub połączenia morfem, jako kompleksu elementów wymawianiowo-słuchowych namorfologizowanych (alternacje historyczne i psychofonetyczne czyli korelacje).
[...] Współczynnik (koeficjent) namorfologizowania każdego elementu wymawianiowo-słuchowego każdej morfemy chwieje się w granicach między 1 a 0 (zero): przy 1 mamy pełną i określoną morfologizację, a więc w zastosowaniu do alternacji jasną i określoną korelację czyli alternację psychofonetyczną; przy 0 (zero) alternacja przestaje być typową i twórczą, a dwie alternujące ze sobą postaci morfemy stanowią właściwie dwie morfemy różne.
Oboczność tyle tylko || tele telko st. i ludowego języka polega wraz z obocznością ile || jele itp. na analogicznych wyrównaniach i oddziaływaniach, spowodowanych korelacją pni zaimkowych. Szczegóły należą do morfologji.
Korelacja, korelatywy, p. wymiany głoskowe.
Korelacja, oboczność nie tylko artykulacyjna, ale też związana z różnicą znaczeniową części wyrazu. Głoski oboczne nazywamy tu korelatywami.