Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

dyftong

Język: polski
Geneza: łac. diphthongus < grec. diphtongos 'dwubrzmiący'
EJO 1999, s. 131 Definicja współczesna

Dyftong (dwugłoska). Dźwięk samogłoskowy o zmiennym przebiegu akustycznym, percypowany jako połączenie dwu różnych co do barwy elementów samogłoskowych tworzących łącznie ośrodek sylaby; jest to połączenie elementu samogłoskowego sylabotwórczego z elementem niesylabotwórczym o charakterze półsamogłoski.

Cytaty

Álbo téż w wymawiániu słów, jednè ledwie ná tchu człowieczym, drugié ná sámym bądź cienkim i subtélnym, bądź miązszym i grubym głosie: trzecie ná własnym przebiérániu języká sámègo, álbo téż w otwiérániu i w przywiérániu warg záwisły: dla których trudno wymyśláć było liter cáłych: tám zá długim namysłem, jednè áspirátiámi, drugié áccentámi i to róznèmi, trzecié punktámi, álbo kréskami, czwartè diphtongámi znáczyli.

KOCH. [...] do diftongu mym zdanim snadniejszé ypsylon, jako, móy, day, abo daj, mój.

Ná drugim záś miejscu, odmięnia już náturę swoję w diphtong: i już nie idzie tępo sámo z siebie, ále literá druga, która idzie przed nią, ciągnie ją zá sobą, jáko tu, daj, niechaj, mój, twój.

Gdy dwie Wokale w jednę łączą się w sylabę, nazywa się to z Greckiego słowa Dyftong.

Dyftongow w szczerych Polskich słowach jest sześć: aj, ej, ij, yj, oj, uj, jako: Maj, lej, pij, Stryj, mój, wuj. W słowach zaś z Łacińskiego lub Niemieckiego pochodzących, w ktorych jest Dyftong au, tenże sam i w polszczyznie zachowuje się, jako: August, Auszpurg.

[..] ani na koniec przez ji, lub ij; bo to nie są Dyftongi, gdyż się nie składają z dwoch wokal, lecz z konsony i z wokali, à zatym nie mogą obie swego brzmienia wydawać, jak potrzeba do Dyftongu. ii.