terminów gramatycznych online
Jan/1594
Nowy karakter polski z drukarnie Łazarzowej i Ortografia polska Jana Kochanowskiego, Jego M. P. Łukasza Górnickiego etc. etc., Jana Januszowskiego
Porównaj z innymi dziełami
Drukarnia Łazarzowa, Kraków 1594, jęz. polski
Uwagi:
Dzieło jest złożone różnymi krojami czcionek, obok antykwy i szwabachy (w tytule też fraktury), Januszowski proponuje nową odmianę: karakter prosty i ukośny. Nowe znaki zaproponowane przez autorów trzech ortografii wymagały odlania nowych czcionek. Układ zasadniczej części dzieła "Ortografii tedy polskiej" ... jest następujący: litery (23) opisywane wg kolejności alfabetycznej: opis zawiera fragment autorstwa Kochanowskiego, złożony karakterem prostym, pod nim komentarz Januszowskiego (zawierający odwołania do Górnickiego i propozycji Orzechowskiego), złożony karakterem ukośnym. Karakterem prostym złożone jest obiecadło i ortografia Górnickiego i psalmy słowiańskie (s. 51-61), ukośnym ortografia Januszowskiego. W druku wtręty łacińskie (m.in. terminy gramatyczne) wyróżnione są antykwą (odstępstwa rzadkie, consonans [s. 40]). Transkrypcja (w wypadku pojedynczych liter transliteracja) nie oddaje właściwości typograficznych druku. Znaki diakrytyczne nad literami starano się w miarę możności wiernie oddać. W pierwodruku numerowane karty (A-H4v), w nawiasie kwadratowym numeracja skanów za BN POLONA [1-64]. W.D.
Cytaty według działów 189 cytatów
- Dedykacja 2 cytaty [3]–[12]
- Wstępek do ortografii 58 cytatów [13]–[31]
- Ortografia 127 cytatów [32]–[59]
- Derywacje 2 cytaty [62]–[64]
Hasła
- a ciężkie
- a łácińskie
- a polskie
- a prostè
- a wysokiè
- accenty | accent (diakryt)
- apostrophus łac.
- áspirátia | áspirátiia
- brzmieć
- casus łac.
- chylić sie
- cienka krèská
- cienki głos
- cienkie ś | cienkié dź (miękki)
- circumflex | (^) (diakryt)
- compositá | compositum (wyraz złożony) łac.
- consonans łac.
- cudzoziemskie
- derywacyja | deriwátiia
- differentia łac.
- diphtong | diftong
- długie j | j długie
- dzytá | dzyta
- dźwięk (głoska, głos artykułowany)
- dż miąsze (twarde)
- e łácińskié
- e pospolitè
- e proste
- elegántia
- elidować
- etimologia (pochodzenie, nauka o pochodzeniu wyrazów)
- głos (dźwięk mowy)
- głos (głoska)
- grammatica łac.
- grámmátika (wiedza o języku)
- greckie x
- grubszé o | grubszè o
- gruby głos
- imperativus łac.
- język
- język (narząd)
- kárákter (litera)
- kłádziony | kłáść
- krèská (diakryt)
- kropká (diakryt)
- l barbarum łac.
- l łacińskie
- l polskie
- l tępe
- litera (litera a. głoska) łac.
- literá (głoska)
- litera | litèrá (znak alfabetu)
- litera dupla łac.
- literá spojona
- litera własna
- małé i
- miąszo
- miązszy głos
- modus łac.
- mowa (język)
- nakrapiać
- natura | náturá
- náznáczony
- niespolny dźwięk
- nomen łac.
- numerus łac.
- numerus pluralis łac.
- numerus singularis łac.
- o łacińskie
- obiecádło
- obserwátia | obserwácia | obseruátiia
- ociąć
- oddzielić
- ogon
- orthográphia (zasady pisowni i wymowy)
- osęczki
- p prosté | prostè dz
- pars orationis łac.
- piątno
- pismo
- prępositio łac.
- prosté i
- przedzielęnié
- przydána literá
- przykro
- przyrodzenie
- punkt (diakryt)
- punkt miąszy | miąszy punkt
- regulká
- regułá
- rózność
- rym
- rz złączone
- sie odmieniać | odmięniać (wymiana głosek/sylab)
- sie wymawiáć
- się sadzić | sie sadzić
- simplicia łac.
- słowo (wyraz)
- spólnie
- ß długie
- ß grube
- subtélny głos
- subtilitas łac.
- syllábá | sylábá (głoski, litery)
- sz małe
- *tàutográphia
- tenores vocum (ton) łac.
- tępe i
- tępe rzeczenie (wymowa)
- tępe y | tepè y
- tępo
- tężéj
- ton | thon
- tonus łac.
- vocalis łac.
- vocativus łac.
- wersał
- wirgułka (przecinek)
- wirzch | wiérzch (liter)
- własność (cecha, przymiot)
- wocalisz | wokalisz | vokalisz
- wokalisz prosty
- wymawianie
- wymowa (artykulacja)
- wyrażać
- wyrażenie (realizacja słowna)
- ypsylon
- zed
- znáczyć
- znáczyć | znáczony | znaczyć sie (wyróżniać znakiem)
- znak | znák (diakryt)
- znáki (litera)
- zwyczaj