Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

określenie

Język: polski

Cytaty

Działki proste, mieszcząc w sobie same tylko wyrazy brane z tych części mowy, którym odpowiadają, nie potrzebują żadnych wyrazowych kombinacji, — objaśnia to zdanie na przykład powyżéj wzięte: Człowiek—nabożny—modli się—gorliwie—w kościele—Bogu—o człowieku! W działkach określonych te wyrazy, które, same stawając, tworzyłyby z siebie działki proste, są ich treścią, — wyrazy zaś do tychże dodawane dla kreślenia szczegółów, czyniących treść wydatniejszą, są określeniem.

Określenie może być rozmaite, dłuższe lub krótsze, pełniejsze lub mniéj rozszerzone, zawsze jednak osnowane być musi na treści swojéj, i wedle jéj wymagania w rozmiarach układane.

Podstawy już pewne odkryliśmy ze swej mowy przewyższają o wiele łacińską i jnne; od nas samych zależy stanąć na właściwej drodze, a tą jest używanie swojich wyrazów, prawideł jiloczasu; określeń i t. d.

W zdaniach nad łacińkie, takoż niepotrzeba więcej określeń jako to: substantivum (domyślaj się nomen) jimie osoby lub rzecz., adjectivum przymiotnik; praedicatum omównik; adpositio (po gr. epitet) dopełniacz czyli załącznik

Pierwsze z nich, to jest formy liczby mn.: zbiednieli, zgłodnieli,... używają się jako orzeczenia w zdaniu; drugie zaś, to jest zbiedniali, zgłodniali — jako określenia; np. ludzie zbiednieli, zgłodnieli, dzieci zgłodniały; w przeciwstawieniu do: ludzie zgłodniali, lub dzieci zgłodniałe oczekują pomocy, i t. p.