of grammatical terms online
część mowy
Etymology: łac. pars orationis
Części mowy. Klasy funkcjonalne leksemów dające się wyodrębnić w zasobie słownikowym języka na podstawie określonego dla każdej z tych klas swoistego zespołu cech gramatycznych właściwych leksemom należącym do danej klasy funkcjonalnej.
Quotations
Namiestnictwo jest część mowy, ktorej wystrzegájąc się częstego powtarzánia Imion záżywamy, miásto sámych Imion.
Verbum názywa się słowo lub część mowy, ktora przez czasy i osoby staczána bywa, znácząc co czynić abo przyjmowáć.
Anglicy prócz óśmiu części mowy naszemu Językowi spólnych, mają dziewiątą to jest przedimek [...]
O innych częściach mowy w trzeciéj części Grammatyki mowić będziemy.
Partes orationis quot sunt? części mowy wiele jest? octo ośm; quae? ktore Nomen, imię, pronomen, nazwisko, verbum, słowo, Participium, uczestnik, adverbium, przysłowie, conjunctio, złączenie, praepositio, przekładanie, interjectio, wdanie.
W Francuzkim języku tak jak we wszystkich innych, jest ośm części mowy. Imię, Zaimek, Słowo, Imiesłow, Przysłowek, Przyimek, Wykrzyknik, Spoynik.
Tę omyłkę postrzegł Jakubowicz, i daje bardzo dobre prawidło, że przysłówek nie, wtenczas jest oddzielną częścią mowy, kiedy jest wyrazem zaprzeczającym.
W języku polskim części mowy jest dziesięć: istotnik, słowo, zaimek, przymiotnik, imiesłów, liczebnik, przysłówek, przyimek, spójnik, wykrzyknik. Istotnik (rzeczownik) przymiotnik i liczebnik mogą być nazwane w ogólności imieniem. Piérwsze sześć nazywają się odmiennemi, a ostatnie cztéry nieodmiennemi [...].
P. Z czego składa się mowa ludzka? 0. Mowa ludzka składa się ze zdań, np. To dziecko uczy się dobrze. P. A zdania z czego się składają? 0. Zdania składają się z wyrazów, które inaczej zowiemy częściami mowy, np. To—dziecko—uczy—się—dobrze.[...] Wyrazy składają się z syllab czyli ze zgłosek, np. To, dzie-cko, u-czy, się, do-brze.
Wszystkich części mowy w języku polskim mamy dziesięć.
§ 47. Części mowy. Mowa nasza składa się z wyrazów, dla tego wyrazy nazywają się częściami mowy. Jedne z tych wyrazów w mowie pozostają bez zmiany, w jednej stałej postaci (np. do, pomiędzy, nigdy, iż, ani, i t. d.) i te nazywamy częściami mowy nieodmiennemi; inne zaś pojawiają się w postaci coraz to innej zależnie od ich stosunku i związku z innemi wyrazami [...] (np. dom, domowi, w domu, domem; świat, na świecie; wielki, wielkiego, wielkich; poznaję, poznawał, poznany, poznaj i t. p.) i te otrzymały nazwę części mowy odmiennych.
W VI. p. 1. m. tych części mowy: dobrymi dziełami, polami, kochającymi dziećmi itd. (Zresztą niżej przy ymi).
Język portugalski ma dziesięć [sic!] części mowy, i to: rzeczownik (substantivo), przymiotnik (adjectivo), zaimek (pronone), czasownik (verbo), przysłówek (adverbio), przyimek (preposição), spójnik (conjuncção), wykrzyknik (interjeição).