Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przypadek

Język: polski
EJP 1991, 275 Definicja współczesna

Przypadek jest morfologiczną kategorią fleksyjną imion. Podstawową funkcją kategorii przypadka jest funkcja składniowa, polegająca na sygnalizowaniu związków syntaktycznych istniejących między składnikami wypowiedzenia.

Cytaty

Gramatycy angielscy wykazują trzy przypadki w swoim języku [...].

Resztę przypadków tworzą przez dodanie of do czwartego na drugi, to do tegoż na przypadek trzeci.

W ogólności jednak to pamiętać należy, iż rzeczowniki zawisłe od tegoż samego słowa, gdy są położone w odmiennych przypadkach, nie tworzą części jednorodnych, np. daj ubogiemu jałmużnę; w jednakowym zaś położone przypadku, poczytują się za części téjże saméj natury, np. daj biédnemu chleba, odzienia i pieniędzy.

Przypadkowanie jest to odmiana grammatyczna, która pokazuje jak nam jaki wyraz przypada do myśli. Np. Taki wyraz jak kwiatek przypada mi do myśli jako rzecz, które jest; kwiatem, jako rzecz, którą się bawię lub zachwycam; kwiatka, jako rzecz, któréj nie chcę lub pragnę, i właśnie te okoliczności, w jakich kwiatek się znajduje, przypadkami nazywam.

Przypadki poznają się głównie po słowie, daléj po przyimku, po pytaniu, a niektóre i po zakończeniu.

W 2 przypadku liczby mnogiej rzeczowników, kończących się na -ja po spółgłosce, piszemy końcówkę -yj,-ij, np. asocjacyj [...].

Takież y, i przed j, jak w końcówce 2 przyp. l. mn.