Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przypadek

Język: polski
EJP 1991, 275 Definicja współczesna

Przypadek jest morfologiczną kategorią fleksyjną imion. Podstawową funkcją kategorii przypadka jest funkcja składniowa, polegająca na sygnalizowaniu związków syntaktycznych istniejących między składnikami wypowiedzenia.

Cytaty

Gramatycy angielscy wykazują trzy przypadki w swoim języku [...].

Resztę przypadków tworzą przez dodanie of do czwartego na drugi, to do tegoż na przypadek trzeci.

W każdej liczbie mamy w języku polskim siedm przypadków. Przypadki te poznajemy po pytaniach, na które każdy z nich odpowiada.

§ 51. Rodzaj, liczba, przypadek. Dzisiejsza polszczyzna, jak wiadomo, rozróżnia w deklinacji [...], siedem przypadków w każdej liczbie, czyli siedem odmiennych postaci, służących do wyrażenia rozlicznych stosunków pomiędzy pojęciami w zdaniu i różniących się zakończeniami. Nazwy tych przypadków są: 1. mianownik; 2. dopełniacz; 3. celownik; 4. biernik; 5. wołacz; 6. narzędnik; 7. miejscownik.

Przysłówki złożone pisać łącznie z przyimkami, o ile przyimek nie ma znaczenia rządzącego przypadkiem: s, z: skąd, stamtąd, zinąd [...] przenigdy, przecudnie. [...] Osobno, gdy odrębność przyimków jest bardziej odczuwana; bez: bez wątpienia, bez liku...

W 2 przypadku liczby mnogiej rzeczowników, kończących się na -ja po spółgłosce, piszemy końcówkę -yj,-ij, np. asocjacyj [...].

Takież y, i przed j, jak w końcówce 2 przyp. l. mn.

Odmianę wyrazów przez przypadki nazywamy deklinacją.

Nazwy przypadków: 1. Mianownik, 2. dopełniacz, 3. celownik, 4. biernik, 5. wołacz, 6. narzędnik, 7. miejscownik. Skrócenia M. D. C. B. W. N. Mc.

Język portugalski nie posiada odmiany czyli deklinacji (declinação). Do oddania przypadków (casos) polskiej deklinacji używa się przyimków, które się kładzie przed wyrazami; te zaś wcale się nie zmieniają, z wyjątkiem liczb.