terminów gramatycznych online
przypadek
Przypadek jest morfologiczną kategorią fleksyjną imion. Podstawową funkcją kategorii przypadka jest funkcja składniowa, polegająca na sygnalizowaniu związków syntaktycznych istniejących między składnikami wypowiedzenia.
Cytaty
Przypadek jest wzgląd na stosunek przedmiotu; np. Rodzice dają dzieciom wychowanie.
Po siedm jest przypadków w obu liczbach.
Po pytaniach poznajemy, w jakim przypadku Rzeczownik stoi.
W ogólności jednak to pamiętać należy, iż rzeczowniki zawisłe od tegoż samego słowa, gdy są położone w odmiennych przypadkach, nie tworzą części jednorodnych, np. daj ubogiemu jałmużnę; w jednakowym zaś położone przypadku, poczytują się za części téjże saméj natury, np. daj biédnemu chleba, odzienia i pieniędzy.
Przypadkowanie jest to odmiana grammatyczna, która pokazuje jak nam jaki wyraz przypada do myśli. Np. Taki wyraz jak kwiatek przypada mi do myśli jako rzecz, które jest; kwiatem, jako rzecz, którą się bawię lub zachwycam; kwiatka, jako rzecz, któréj nie chcę lub pragnę, i właśnie te okoliczności, w jakich kwiatek się znajduje, przypadkami nazywam.
Przypadki poznają się głównie po słowie, daléj po przyimku, po pytaniu, a niektóre i po zakończeniu.
W każdej liczbie mamy w języku polskim siedm przypadków. Przypadki te poznajemy po pytaniach, na które każdy z nich odpowiada.
§ 24. Pan idzie; dałem pan-u; spotkałem pan-a; jechałem z pan-em i t. p. — Skała stoi; odtłukłem kawał skały; siedzę na skal-e i t. p. Rzeczowniki pan i skała zmienialiśmy tu rozmaicie, aby wyrazić, w jakiem położeniu znajdował się pan lub skała, co się z nimi działo.
Zmiany rzeczowników, które oznaczają rozmaite położenie osób lub rzeczy, nazywają się przypadkami.