Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imię nazwa, część mowy

Język: polski
Geneza: łac. nomen
EJO 1999, s. 395 Definicja współczesna

Nomen (imię). Tradycyjnie (od starożytności) leksem odmieniający się przez przypadki, tj. w językach takich jak łacina czy polski rzeczownik, przymiotnik, zaimek i liczebnik. Na zasadzie analogii pojęcie nomen w językach nie mających kategorii fleksyjnej przypadku lub wykorzystujących ją w inny sposób (dla innych klas wyrazów) odnosi się do leksemów pełniących podobne funkcje semantyczne i syntaktyczne.

Cytaty

NOMINA CIVITATUM. Namen der Städte. Imioná Miast.

Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imię, Namiástek, Słowo, Przysłowie, Uczesnik, Złączenie, Przekłádánie, Wdánie.

PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium, Participium, Coniunctio, Praepositio, Interiectio.

Imię co jest? Część mowy z spadkiem ciáło ábo rzecz właśnie ábo pospolicie známionując. Nomen quid est? Pars orationis cum Casu corpus aut rem propriè aut communitérue significans.

Imię jest dwojákie / Substantivum & Adjectivum.

WTORA CZĘSC DE NOMINE Eiusque ACCIDENTIBUS. O Imieniu i jegoż przypadkách. Imię jest dwojákie, Substantivum et Adiectivum

Następującé Imiona mają nieforemnie liczbę mnogą a foot noga [...] Jeżeliby zaś Imié było z przedimkiem pewnym, różnica ta tylko zachodzi że w liczbie mnogiéj przedimek się nie dodaje.

Imię jest trojakie: rzeczowne czyli rzeczownik, przymiotne czyli przymiotnik i liczebne czyli liczebnik.

Słusznie rzeczownik zowiemy także imieniem rzeczownem, każda bowiem rzecz musi mieć przecie swoję nazwę, swoje imię i tak np. rzecz, na której leżą zwykle książki i papiery nasze, ma imię „stół” [...].

Rzeczowniki, przymiotniki, zaimki i liczebniki nazywamy ogólnie imionami.

Co się tyczy przysłówka „nie,“ pamiętać należy, że takowy spaja się właściwie tylko z imionami (rzeczownikami, przymiotnikami, imiesłowami...).

W ten sam sposób utworzono nazwy miejscowe: Boryja, Bogoryja, Czartoryja, gdzie drugą część stanowi imię utworzone od czasownika ryć, jak w Kołomyja, wodomyjaimię utworzone od czasownika myć.