Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

brzmienie miękkie

Hasło w cytatach: miękkie brzmienie
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)
  • Alfabet. Wymawianie samogłosek. Wymawianie spółgłosek: Ryk/1850
  • Część I. O głoskach: Mucz/1825
  • Nauka o głoskach: Łaz/1861
  • Nauka o słowach i ich odmianach: Łaz/1861

Cytaty

[…] Jeżeli zmiękczone spółgłoski stoją przed jakąkolwiek samogłoską, cechą ich miękkiego brzmienia jest litera i […], np.: biały, wiara, pieniądze. Jest to najpowszechniéjszy w naszym języku sposób oznaczania miękkiéj spółgłoski, lecz ma tę niedogodność, że nie odróżnia spółgłoski spływającéj na cienką samogłoskę i, od spółgłoski miękko tylko wyrobionéj, ale spływającéj na grubą samogłoskę [...].

X Ma dwa brzmienia, jedno twarde ks, drugie miękkie gz.

[...] Gdzie miękka spółgłoska przed inną spółgłoską lub na końcu słowa się znajduje, tam wyrzucona została miękka samogłoska lub starosławiańska miękka półsamogłoska [...], albo zlała się z poprzedzającą spółgłoską [...].W dzisiejszym języku nie jest to prawidło bez wyjątków, ponieważ im więcéj język się kształci, tém daléj odbiega od źródła swego, kształci się samodzielnie i mięknie stopniowo, [...]. Stąd to pochodzi, że i dziś niektóre twarde brzmienia przechodzą na miękkie, i dlatego to jedni je po dawnemu tj. twardo, drudzy zaś już miękko wymawiają [...].

Spółgłoski gardłowe g, k, przybierają […] przed wtrąconém e brzmienie miękkie, np. gry, gier; kry, kier […].