terminów gramatycznych online
czas teraźniejszy praesens
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Członem nienacechowanym w obrębie kategorii czasu jest cz. teraźniejszy (nieprzeszły), oznaczający najczęściej współczesność zdarzenia w stosunku do momentu mówienia lub in. momentu czasowego odniesienia wyznaczonego przez kontekst.
Cytaty
Czás po Fr. le temps [...] jest trojáki. bo cokolwiek sie dzieje, to álbo teras, i to jest czás teráźniejszy, który sie téż obecnym i niniejszym nazywa, po Fr. le présent [...]. álbo sie dziać będzié, i to jest czás przyszły, po Fr. futur [...]. álbo sie już stáło, á to jest czás przeszły.
Czas Teraźniejszy Trybu Oznajmującego. Wyraża rzecz która się teraz staje.
[Verbum tempora] Praesens. [Słow czasy] Teraźniejszy.
[...] Słowa dokonane nie mają czasu teraźniejszego, bo to z ich naturą zgodzić się nie może. Ony bowiem znaczą dokonanie rzeczy, a czas teraźniejszy wyraża rozpoczęcie, lub ciągnienie rozpoczętéj rzeczy […].
Czas teraźniejszy, jako nierozdzielny moment, jeden tylko jest, przeto téż i odmiany słowa, tę okoliczność wyrażające, jedne są zawsze. A gdy chcemy wyrazić częste lub ustawiczne bycie, czynienie, lub branie czego, mamy na to osobny gatunek słów, częstotliwemi zwanych, np. bywam, przesiaduję [...], albo nie mając takiego słowa, wyrażamy tę okoliczność przysłówkiem, lub innym jakim wyrazem, np. nigdy nie kłamię, często wątpię, wszystko rozstrzygam.
Czas teraźniejszy okazuje, co się teraz dzieje; np. kocham bliźniego.
Jak czas teraźń. lica niedokon.
Sp. łącz. czasu ter..
Sp. ozn. czasu teraźniej..
Cz. teraź..
Czas teraźniejszy wychodzi wprost ze sposobu rozkazującego, dobiérając trojakie znamiona: a, y, (i, é), [...] e, według trojakiéj odmiany.
Czas teraźniejszy 1. Formuje się z trybu bezokolicznego poprzez odrzucenie znaku to, a dodanie zaimków osobistych, I, thou, he, she, it, we, i. t. d. Wszystkie jego osoby są podobne do trybu bezokolicznego, wyjąwszy drugą i trzecią liczby pojedyńczéj, z których druga przybiera st lub est, podobnie jak stopnie najwyższe, trzecia s lub es, podobnie i dla téj saméj przyczyny co rzeczowniki w liczbie mnogiéj. [...] Czas teraźniejszy wyraża istnienie lub działanie obecne.
P. Ile jest głównych czasów? O. Głównych czasów jest trzy: teraźniejszy, przeszły i przyszły. [...] Słowo jest w czasie teraźniejszym, wtedy, kiedy jego czynność wykonywa się teraz, w tej chwili.
To dotyczy tylko czasowników, które w 1os. 1. poj. czasu teraźniejszego, kończą się na zę.