terminów gramatycznych online
czas teraźniejszy praesens
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Członem nienacechowanym w obrębie kategorii czasu jest cz. teraźniejszy (nieprzeszły), oznaczający najczęściej współczesność zdarzenia w stosunku do momentu mówienia lub in. momentu czasowego odniesienia wyznaczonego przez kontekst.
Cytaty
P. Wiele jest czasow? O. Właściwie mowiąc tylko te trzy są czasy: teraźniejszy, przeszły i przyszły; każda bowiem rzecz albo się teraz dzieje, albo już się stała, albo dopiero będzie. W koniugacyach więcej się Czasow przyda, teraz do zrozumienia Ortografii, ktora następować będzie, można na tym przestać.
P. Co się rozumie przez czas teraźniejszy? O. To, co się dzieje w ten czas, gdy mowiemy, jako: przychodzę, to jest teraz przychodzę.
Sposob skazujący Czas teraźniejszy Mała liczba Ja jestem [...] Wielka liczba [...] Oni, one są.
Gerundia Będąc, bywszy. Uczestnictwa Czas teraźn: będący, będąca, będące. Czas przyszły: mający być, mająca być, mające być.
Przykład czwartej Konjugacyi. P. Ktore słowa należą do czwartej Konjugacyi? O. Te, co mają wtorą osobę sposobu skaz: cza: teraźn: m. l. na ysz, przez y Greckie.
Tempora sunt quinque, czasow jest [p]ięć, Praesens, Teraźniejszy, Praeteritum im[p]erfectum, Przeszły niedoskonały, Praeteritum [p]erfectum, przeszły doskonały, Praeteritum [p]lus quam perfectum, Przeszły więcy niż dosko[n]ały, Futurum i przyszły.
[...] Słowa dokonane nie mają czasu teraźniejszego, bo to z ich naturą zgodzić się nie może. Ony bowiem znaczą dokonanie rzeczy, a czas teraźniejszy wyraża rozpoczęcie, lub ciągnienie rozpoczętéj rzeczy […].
Czas teraźniejszy, jako nierozdzielny moment, jeden tylko jest, przeto téż i odmiany słowa, tę okoliczność wyrażające, jedne są zawsze. A gdy chcemy wyrazić częste lub ustawiczne bycie, czynienie, lub branie czego, mamy na to osobny gatunek słów, częstotliwemi zwanych, np. bywam, przesiaduję [...], albo nie mając takiego słowa, wyrażamy tę okoliczność przysłówkiem, lub innym jakim wyrazem, np. nigdy nie kłamię, często wątpię, wszystko rozstrzygam.
Czas teraźniejszy 1. Formuje się z trybu bezokolicznego poprzez odrzucenie znaku to, a dodanie zaimków osobistych, I, thou, he, she, it, we, i. t. d. Wszystkie jego osoby są podobne do trybu bezokolicznego, wyjąwszy drugą i trzecią liczby pojedyńczéj, z których druga przybiera st lub est, podobnie jak stopnie najwyższe, trzecia s lub es, podobnie i dla téj saméj przyczyny co rzeczowniki w liczbie mnogiéj. [...] Czas teraźniejszy wyraża istnienie lub działanie obecne.
★Czas (tempus) forma czasownika, wyrażająca stosunek chwili czynności do chwili mówienia lub do chwili innej czynności. Ze względu na stosunek czynności do chwili mówienia rozróżniamy czas: ★teraźniejszy (praesens); ★przeszły (praeteritum).