terminów gramatycznych online
czas teraźniejszy praesens
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Członem nienacechowanym w obrębie kategorii czasu jest cz. teraźniejszy (nieprzeszły), oznaczający najczęściej współczesność zdarzenia w stosunku do momentu mówienia lub in. momentu czasowego odniesienia wyznaczonego przez kontekst.
Cytaty
Tempora verborum. Czasy słow. Tempus praesens. Czas teraźniejszy. Tempus praeteritum imperfectum. Czas przeszły nie doskonały, czyli nie dokonany. T. praeteritum perfectum. Czas przeszły doskonały.
Toż samo postrzegamy na czasownikach, mających czas teraźniejszy w piérwszéj osobie 1. p. na dę, dnę, lub w trzeciej osobie téjże liczby na dzie, dnie, kończący się, że głoska d pierwszej osoby, lub dź trzeciej zamienia się na ś, po którém umieszczona charakterystyka ć tworzy tryb bezokoliczny, jako to: bo-d-ę bo-dź-e bo-ś-ć.
Formy zaś czasu teraźniejszego w niektórych klassach słów, odróżniają się znacznie od form trybu bezokolicznego: klął, kląć, KLNIE.
Czas teraźniejszy 1. Formuje się z trybu bezokolicznego poprzez odrzucenie znaku to, a dodanie zaimków osobistych, I, thou, he, she, it, we, i. t. d. Wszystkie jego osoby są podobne do trybu bezokolicznego, wyjąwszy drugą i trzecią liczby pojedyńczéj, z których druga przybiera st lub est, podobnie jak stopnie najwyższe, trzecia s lub es, podobnie i dla téj saméj przyczyny co rzeczowniki w liczbie mnogiéj. [...] Czas teraźniejszy wyraża istnienie lub działanie obecne.
Przy dalszym rozwoju sprawomianu, gdy myśl badawcza ujrzała w stworzenin, nie martwotę zastygłą, ale życie ciągle bieżące, rozwijane szeregiem spraw dokonywających się obecnie, wywoływała następne przemiany dla czasu teraźniejszego w różnych jego zwrotach i posługach, zawsze poczynających się od równobrzmienia z pierwiastkiem, aż do ostatniéj jego głoski, np.: tworzy.
Tryby wyrabiają się w stanach, a są następujące: [...] 6. Czasownik, tryb, w którym piérwiastek przerobiony zostaje na czasy, a tych jak wyżej przytoczono jest cztéry: a, przeszły, b, teraźniejszy, c, przyszły, d, dawny.
Stosownie do tego, w jakim czasie odbywa się czynność wyrażona słowem, rozróżniamy odpowiednie formy czasowe, a mianowicie w dzisiejszej polszczyźnie mamy: czas teraźniejszy, przeszły, zaprzeszły (o ile czynność odbyła się przed inną przeszłą) i czas przyszły.
Siąc (sięgać), osn. sięg-, używane w złożonych: dosiąc, przysiąc, ma formy cz. teraźń. (dosięgę), dosiężesz, dosięże.
I. — Ter - Mieć
Tryb oznajmujący
(Modo indicativo)
Czas teraźniejszy (Presente)
Tenho - mam