Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas przyszły futurum

Język: polski
EJP 1991, 39-40 Definicja współczesna

Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przyszły [oznacza] akcję mającą się zdarzyć w przyszłości; formy cz. przyszłego często ponadto sygnalizują postawy modalne (por. np. użycie czasu przyszłego w funkcji trybu rozkazującego: Pójdziesz tam natychmiast!).

Cytaty

Czás znaczy kiedy się rzecz dzieje. Słowá trzy czásy mają, ktore są, teraźniejszy, przeszły, i przyszły.

Le futur. Czás przyszły. [...] J'aurai, Ja będę miał, miałá.

Futur. Przyszły czás.

Jednolitą formą słowa nazywámy taką, którá się składá s temátu i s końcówki bezpośrednio, [...] lub pośrednio złączonéj s temátem [...]. Te zaś formy, do których rozwáżaniá obecnie przystępujemy, złożone z jimiesłowu lub trybu bezokolicznego i słowa posiłkowego, nazywać będziem formami złożonemi lub omównemi (formae periphrasticae); takiemi są np. koɦać będę lub będę koɦał, oznaczające czas przyszły niedokonany słowa niedokonanego koɦać, gdzie będę jest czasem przyszłym słowa posiłkowego być.

Nim przystąpim do nauki o spájaniu form omównych, zastanówmy się pierwéj, że każdá czynność, działanie, stán lub jakikolwiek objáw podmiotu, oznaczony częścią mowy nazwaną słowem, odbywá się w czasie obecnym, lub odbywáł się w czasie przeszłym, lub odbywać się będzie w czasie przyszłym. Stąd wypływá potrzeba jednolitych form słównych, oznaczających czynność, stán itd. podmiotu zachodzącą, zaszłą lub wydarzyć się mającą w tych trzech dobach czasu. Mámy zatym w mowie Jafetidów trzy formy słowa jednolite, lub złożone czyli omówne w niedostatku piérwszych, które nazywámy czasem teraźniejszym, przeszłym i przyszłym. Lecz czynność przeszłá mogła zajść w przeszłości i nie być skończoną, dokonaną, lub téż została cáłkiem skończoną i dokonaną, s tego powodu są dwie formy słowa jednolite lub omówne według ustroju każdego w szczególności języka, które nazywámy czasem przeszłym niedokonanym i czasem przeszłym dokonanym.