of grammatical terms online
czas przyszły futurum
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przyszły [oznacza] akcję mającą się zdarzyć w przyszłości; formy cz. przyszłego często ponadto sygnalizują postawy modalne (por. np. użycie czasu przyszłego w funkcji trybu rozkazującego: Pójdziesz tam natychmiast!).
Quotations
A przyszły czás tegoż to obyczáju w i w syllábę kończystą, jáko miłuję będę miłował, jestem miłow[an].
Et futurum tempus eiusdem modi in bo et in bor syllabam mittit, ut amo amabo, amor amabor.
P. Wiele jest czasow? O. Właściwie mowiąc tylko te trzy są czasy: teraźniejszy, przeszły i przyszły; każda bowiem rzecz albo się teraz dzieje, albo już się stała, albo dopiero będzie. W koniugacyach więcej się Czasow przyda, teraz do zrozumienia Ortografii, ktora następować będzie, można na tym przestać.
P. Co się rozumie przez czas przyszły? O. To, co się będzie działo, jako: przyjdę. P. Jaka jest rożność między składanym i nieskładanym? O. Pierwszy nie tak doskonale i pewnie, w powszechności niby przyszłą rzecz wyraża, jak drugi w szczegulności.
Są niektore tak z osobistych jako też z trzeciosobnych słow, w przeszłych i przyszłych czasach mowiące się bez czasu teraźniejszego, jako: [...] ośliźnie, ociepleje, ettc:
Są niektore tak z osobistych jako też z trzeciosobnych słow, w przeszłych i przyszłych czasach mowiące się bez czasu teraźniejszego, jako: [...] ośliźnie, ociepleje, ettc:
Rozważywszy jednak tworzenie się naszych czasów, okazuje się widocznie, że tryb rozkazujący w ogóle tworzy się z trzeciéj osoby liczby pojedynczéj czasu teraźniejszego słów niedokonanych, a czasu przyszłego słów dokonanych, w piérwszéj i drugiéj formie dodając głoskę j, jako to: kocha, da, otwiera; kochaj, daj, otwieraj.
Czas przyszły. Wiedzieliśmy już co znaczą shall i will, i dla czego te słowa ułomne posiłkują innym w czasie przyszłym. [...] will kładzie się z pierwszą osobą, shall z drugą i trzecią liczby pojedyńczéj i mnogiéj, i czas tym sposobem wyrażony nazywa się przyszły rozkazujący.
Z pomiędzy trzech czasów trybu oznajmującego (изъявительное наклонение), teraźniejszy (настоящее время) wyraża, co się dzieje w chwili mówienia; przeszły (прошедшее), co tę chwilę poprzedziło, a przyszły (будущее) oznacza, co po niéj ma nastąpić.
Również kréskuje się é we wszystkich osobach cz. ter. lub przysz. słów: umié, rozumié, wié.
Stosownie do tego, w jakim czasie odbywa się czynność wyrażona słowem, rozróżniamy odpowiednie formy czasowe, a mianowicie w dzisiejszej polszczyźnie mamy: czas teraźniejszy, przeszły, zaprzeszły (o ile czynność odbyła się przed inną przeszłą) i czas przyszły.
§ 274. Czas przyszły w języku polskim, podobnie jak i w innych słowiańskich, ze względu na formę bywa dwojaki: złożony i niezłożony, zależnie od tego, czy słowo jest postaci niedokonanej, czy też dokonanej.