Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas przyszły futurum

Język: polski
EJP 1991, 39-40 Definicja współczesna

Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przyszły [oznacza] akcję mającą się zdarzyć w przyszłości; formy cz. przyszłego często ponadto sygnalizują postawy modalne (por. np. użycie czasu przyszłego w funkcji trybu rozkazującego: Pójdziesz tam natychmiast!).

Cytaty

A przyszły czás tegoż to obyczáju w i w syllábę kończystą, jáko miłuję będę miłował, jestem miłow[an].

Et futurum tempus eiusdem modi in bo et in bor syllabam mittit, ut amo amabo, amor amabor.

Ю. zamiast Я. w trzeciej osobie wielkiej liczby terazniejszego i przyszłego czasu wtorego sprzęzenia (praesens et futurum tempus secundae coniugationis) nieporządkowie używa się: строютъ, zamiast строятъ, budują.

Czas [...] Przyszły. буду będę.

Czas [...] Prze: бывшій Bywszy. Przy: будущій Mający bydź.

W czasie przyszłym trybu życzącego dodaje się be able, np. I shall be able, thou shalt be able, i t.d.

Czas przyszły [słowa posiłkowego To have mieć] I will have będę miáł [...]

Czas przyszły. Wiedzieliśmy już co znaczą shall i will, i dla czego te słowa ułomne posiłkują innym w czasie przyszłym. [...] will kładzie się z pierwszą osobą, shall z drugą i trzecią liczby pojedyńczéj i mnogiéj, i czas tym sposobem wyrażony nazywa się przyszły rozkazujący.

Czas przyszły naturalnie w późniejszéj kolei przyszedł pod względy słowa. Duch człowieczy, obejrzawszy przeszłość, przypatrując się obecnemu ruchowi, gdy widział w każdym żywocie wytknięte drogi postępu, prowadzące do pewnych dalszych celów, przekonywał się widocznie o nieomylnéj przyszłości, do któréj zmierza czas teraźniejszy; przeczuwał ją wysnowywaną w nieograniczoném wiekami paśmie z ogniska, do którego wszelki byt wiekuiście jest utwierdzony.

Tryby wyrabiają się w stanach, a są następujące: [...] 6. Czasownik, tryb, w którym piérwiastek przerobiony zostaje na czasy, a tych jak wyżej przytoczono jest cztéry: a, przeszły, b, teraźniejszy, c, przyszły, d, dawny.

Время в глаголах показывает, что действие предмета происходит, происходило или будет происходить, а потому и времен три: настоящее czas teraźniejszy, прошедшее przeszły и будущее przyszły.