Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

szwargon

Język: polski
Dział: Fonetyka, Kultura języka, Dialektologia (współcześnie)
  • Jak ścieśnianie wyrazów kreskami, tak zgrubianie przeciwnie szwargonem jest stratnym błędem do nie przebaczenia: baczność wyrozumiali i gorliwi i światli ziomkowie: Oż/1883
  • Pytanie skąd szwargon powstał w mowie polskiej?: Oż/1883
  • Rodowód szwargonu niemieckiego: Oż/1883

Cytaty

Pytanie skąd szwargon powstał w mowie polskiej?

Odp. Ze stosunków z niemcami, a co więcej z druku i pism niemieckich dla polaków drukowanych nie polskiemi ale niemieckiemi literami, aż do połowy 18 stólecia. Własność zdań i budowa wyrazów w sposób niemiecki polskich, sprzeciwia się naszej pisowni.

Pyt. Jak poznać szwargon ażeby go usunąć ?

Odp. Łatwo jest poznać każdemu miłującemu czystość wymowy i pisowni ojczystej, temi znakami są przed p, t, ch, k, niemcy zwykle używają scha t. j. sza, kiedy u nas stałą jest nie przyciskowa s [...].

Rodowód szwargonu niemieckiego.

Od r. 1450—1650 najbujniej panował w pismach polskich; tłumaczono bowiem książki łacińskie i niemieckie, nie tylko druk mieszano łacińsko-niemiecki w przekładach; ale też i pisownię przeważnie w sposób wymowy niemieckiej.

Ośmielił się pewien autor nawykły do szwargonu zalecać szwargon, w ten sposób krytykuje wymowę czystą wśród Polski, gdzie z Niemcami lud nie miał takiej styczności do skażenia swej mowy [...].