Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

znaczenie pejoratywne

Język: polski
Dział: Semantyka (współcześnie)

Cytaty

Nazwy osobników, mające to samo znaczenie, co i wyrazy od którego je utworzono, ale z odcieniem ujemnym (pejoratywnym): umarlak, bydlak, cielak, prosiak, kociak, psiak; lub z odcieniem pobłażliwości: dzieciak, chłopak. Odcień pogardliwy w języku inteligencji wiąże się z nazwami chłopców, utworzonemi od nazwisk lub imion ich ojców np. Pawło[w]szczak — 'syn Pawłowskiego, Szymczak — 'syn Szymka', Jakubiak — syn Jakuba', stąd wyosobniony suf. -czak np. Marcińczak. U ludu tego rodzaju nazwiska nie mają znaczenia pejoratywnego.

§ 402. Zmiana znaczenia wyrazu dokonywa się dwojako: [...] treść znaczeniowa wyrazu zmienia się o tyle tylko, że wzbudza wśród ogółu ludzi nastrój uczuciowy różny od tego, który jej przedtem towarzyszył, co się nazywa zmianą znaczenia na [znaczenie] meljoratywne lub pejoratywne (dodatnie lub ujemne), albo też treść znaczeniowa niknie i wyraz staje się znakiem formalnym.

Melioratywny jęz. «dodatni, rozstrzygający o dodatnim odcieniu formy wyrazowej»: Często sam przyrostek nadaje przymiotnikom znaczenie bądź to melioratywne, bądź pejoratywne. Jęz. Pol. 1929, s. 113. <łc. melior = lepszy>.